Những năm gần đây, Blockchain và các ứng dụng của nó nổi lên như một xu thế công nghệ của tương lai. Một trong những tính năng độc đáo nhất mà blockchain sử hữu là tính phi tập trung. Các hoạt động bên trong mạng blockchain được chia sẻ cho tất cả các bên, do đó loại bỏ sự tham gia của người trung gian hoặc bên thứ ba. Tính năng này đặc biệt hữu ích vì nó giúp bạn tránh khỏi các xung đột trong các tiến trình cũng như tiết kiệm thời gian. Mặc dù Blockchain còn có những vấn đề riêng chưa được giải quyết, tuy nhiên công nghệ này đã cung cấp các tùy chọn nhanh hơn, rẻ hơn và hiệu quả hơn so với các hệ thống truyền thống. Do đó, hiện tại ngay cả các ngân hàng và các tổ chức chính phủ đang chuyển sang blockchain.

Blockchain và Smart contract

Công nghệ blockchain được chú ý tới nhờ sự ra đời của Bitcoin - loại tiền điện tử (crypto currency) đầu tiên và sau đó tạo ra cơn sốt trên toàn thế giới. Tuy nhiên blockchain không phải Bitcoin mà là công nghệ đứng đằng sau nó để xây dựng lên Bitcoin. Bên cạnh tiền điện tử, blockchain đã và đang được ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, đặc biệt là tài chính.

Tính đến thời điểm hiện tại thì hợp đồng thông minh có thể được coi là ứng dụng được sử dụng nhiều nhất của công nghệ blockchain.

Khái niệm hợp đồng thông minh được giới thiệu bởi Nick Szabo, một học giả pháp lý và nhà mật mã học vào năm 1994. Ông đi đến kết luận rằng bất kỳ sổ cái phi tập trung nào cũng có thể được sử dụng làm hợp đồng tự thực hiện (self-executable contracts), sau này được gọi là Hợp đồng thông minh (smart contracts). Các hợp đồng kỹ thuật số này có thể được chuyển đổi thành mã máy và được phép chạy trên blockchain.

Mặc dù ý tưởng về các hợp đồng thông minh đã xuất hiện từ rất lâu nhưng thế giới mà chúng ta đang sống hiện tại vẫn dựa trên hợp đồng trên giấy rất nhiều. Ngay cả khi hợp đồng kỹ thuật số được sử dụng thì sự tham gia của bên thứ ba trung gian cũng có thể dẫn đến các vấn đề bảo mật hoặc các hoạt động gian lận cùng với sự gia tăng của chi phí giao dịch.

Tuy nhiên các vấn đề trên bây giờ đều có thể được giải quyết nhờ sự ra đời của blockchain - cho phép tất cả các thực thể trong mạng tương tác với nhau phi tập trung => loại bỏ sự tham gia của bên thứ ba trung gian. Nói một cách đơn giản thì blockchain chính là công nghệ cho phép chúng ta lưu trữ dự liệu trên một sổ cái phân tán. Các dữ liệu của hồ sơ và giao dịch được cập nhật theo thời gian thực cho tất cả các bên trong mạng, đảm bảo tính minh bạch và toàn vẹn dữ liệu.

Nhờ các tính năng của mình, hợp đồng thông minh có thể được áp dụng trong các ngành và lĩnh vực khác nhau như nhà thông minh, thương mại điện tử, bất động sản và quản lý tài sản, v.v.

I. Smart contract là gì?

Hợp đồng thông minh là một bộ mã máy tính giữa hai hoặc nhiều bên, được xây dựng trên hệ thống blockchain và được cấu thành từ một bộ các quy tắc thỏa thuận giữa các bên tham gia

Đoạn mã này cho phép tự động hóa phi tập trung bằng cách tạo điều kiện, xác minh và thực thi các điều kiện của một thỏa thuận cơ bản. Nói cách khác, Hợp đồng thông minh là các dòng mã có thể thực thi tự động được lưu trữ trên một blockchain chứa các quy tắc được xác định trước. Khi các quy tắc này được đáp ứng, các mã này sẽ tự thực thi và cung cấp đầu ra. Ở dạng đơn giản nhất, hợp đồng thông minh là các chương trình chạy theo định dạng mà chúng đã được thiết lập bởi người tạo.

Hợp đồng thông minh cho phép bạn trao đổi bất cứ thứ gì có giá trị bao gồm tiền, cổ phiếu, tài sản, v.v ... một cách minh bạch, loại bỏ sự cần thiết của một người trung gian và tránh xung đột hệ thống. Trong hợp tác kinh doanh, chúng được sử dụng để đồng ý với các điều khoản quyết định được thiết lập bởi sự đồng ý của cả hai bên. Điều này làm giảm rủi ro gian lận và vì không có bên thứ ba liên quan, chi phí cũng giảm.

II. Smart contract hoạt động như thế nào?

Để hiểu cách thức hoạt động của hợp đồng thông minh, hãy lấy một ví dụ về việc bạn muốn kinh doanh một khối bất động sản.

Quá trình kinh doanh bất động sản sản thường đòi hỏi rất nhiều giấy tờ cũng như là liên hệ với nhiều bên, bên cạnh đó còn tiềm tàng nhiều nguy cơ lừa đảo. Hầu hết mọi người khi giao dịch thường thông qua môi giới hoặc các đại lý bất động sản. Các đại lý chịu trách nhiệm với các giấy tờ thủ tục và chuyển giao. Họ đóng vai trò trung gian trong toàn bộ tiến trình , đàm phán và giám sát các thỏa thuận. Khi thỏa thuận được hoàn tất, bạn phải trả một khoản phí hoa hồng không nhỏ cho bên thứ ba. Điều này dẫn đến mất thêm nhiều chi phí hơn cũng như gia tăng rủi ro cho cả người mua và bán.

Trong những tình huống như trên thì hợp đồng thông minh chính là một giải pháp hoàn hảo để giảm thiểu rủi ro cũng như chi phí phát sinh.

Hợp đồng thông minh được thiết kế để hoạt động dựa trên các mã lệnh điều kiện (if, this, then, that), sẽ tự động thực hiện giao dịch chỉ khi số tiền cũng như các quy tắc đi kèm được thỏa mãn. Tiền giao dịch và quyền sở hữu sẽ được lưu trữ trên hệ thống phân tán được chứng kiến cũng như xác thực bởi tất cả các bên tham gia trong mạng => không có cơ hội cho việc gian lận. Hơn nữa cũng không cần đến bên thứ 3 trung gian bởi tất cả các chức năng trước kia được thực hiện bởi đại lý bất động sản bây giờ có thể được mã hóa dưới những dòng code trong hợp đồng thông minh => tiết kiệm chi phí cho cả người mua và bán.

III. Lợi ích hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh có thể đem lại những thay đổi đáng kinh ngạc nếu chúng được áp dụng trong cuộc sống hàng ngày, thay thế cho các hợp đồng truyền thống. Chúng cung cấp cho bạn một giải pháp tiện lợi và an toàn cho dù thứ tài sản bạn cần trao đổi có thể là bất động sản, tiền tệ hoặc cổ phần,... Việc loại bỏ sự tham dự của bên thứ ba cũng là một đặc điểm hấp dẫn để áp dụng hợp đồng thông minh vào cuộc sống hàng ngày. Chúng ta cùng điểm qua một số lợi ích mà hợp đồng thông minh mang lại:

Minh bạch

Một trong những đặc điểm cơ bản của blockchain mà hợp đồng thông minh cũng được kế thừa đó chính là tính minh bạch. Như tôi đã nêu ở trên, một hợp đồng thông minh chứa đầy các điều khoản, quy tắc cũng như các điều kiện chi tiết được kiểm tra bởi các bên tham gia thoả thuận.

Điều này giúp loại bỏ khả năng xảy ra tranh chấp và các vấn đề ở giai đoạn sau vì các điều khoản và điều kiện được kiểm tra kỹ lưỡng và chỉ được đưa vào khi tất cả những người tham gia đồng ý với những điều đó. Đặc điểm này của hợp đồng thông minh cho phép các bên liên quan đảm bảo tính minh bạch trong quá trình giao dịch.

Tiết kiệm thời gian

Bất cứ quy trình nào liên quan đến tài liệu truyền thống thường mất vài ngày để xử lí. Sự chậm trễ này xảy ra do có rất nhiều bên trung gian cũng như các bước thủ tục không cần thiết. Ngược lại, hợp đồng thông minh được chạy trên internet vì chúng chỉ là các đoạn mã phần mềm, không phải xử lí thủ công bởi con người, không phải chuyển qua các bước trung gian nên sẽ tiết kiệm một khoảng thời gian không nhỏ.

Hợp đồng thông minh có thể tiết kiệm hàng giờ, thậm chí vài ngày so với bất kì quy trình kinh doanh truyền thống nào.

Độ chính xác

Một hợp đồng thông minh đòi hỏi phải nắm giữ tất cả các điều khoản và điều kiện trong đó trước khi nó được đưa vào hoạt động. Bất kỳ điều kiện nào mà nằm ngoài hợp đồng có thể dẫn đến lỗi phát sinh trong quá trình thực hiện, vì vậy mà khi tạo hợp đồng thông minh, tất cả các điều kiện phải được đưa vào biểu mẫu một cách chi tiết và rõ ràng.

Nhờ có điều đó mà hợp đồng thông minh trở thành một thỏa thuận toàn diện mà khi được thực thi tự sẽ hoàn thành mọi thứ một cách tự động. Trong trường hợp hợp đồng thủ công, có khả năng xảy ra lỗi vì người chịu trách nhiệm thực hiện hợp đồng có thể bỏ lỡ điều kiện này hoặc điều kiện kia. Hơn nữa, không có cách để có thể theo dõi nó cho đến khi lỗi bị phát sinh. Do đó, hợp đồng thông minh là một sự thay thế tốt hơn khi đạt được sự chính xác gần như tuyệt đối.

An toàn và hiệu quả

Hợp đồng thông minh với tính năng tự động mã hóa là một trong những sự lựa chọn an toàn nhất khi nói đến các công nghệ mã hóa dữ liệu hiện nay. Vì chúng đáp ứng những tiêu chuẩn bảo mật cao nhất nên hợp đồng thông minh an toàn để sử dụng trong các công việc đặc biệt quan trọng.

Hơn nữa, vì các hợp đồng thông minh rất chính xác và an toàn khiến cho mức độ hiệu quả của chúng được tăng lên và mang lại nhiều giá trị hơn cho các giao dịch

Lưu trữ dữ liệu

Hợp đồng thông minh mang tính đúng đắn và chính xác đến mức nhỏ nhất của thỏa thuận. Tất cả các chi tiết của bất cứ giao dịch nào đều được lưu trữ lại và các bên tham gia có thể truy cập vào bất cứ thời điểm nào. Điều này rất hữu ích về bất kì tranh chấp nào liên quan đến điều khoản hợp đồng xảy ra trong tương lai.

Tiết kiệm chi phí

Sử dụng hợp đồng thông minh thay cho các thỏa thuận truyền thống có thể mang lại rất nhiều khoản tiết kiệm. Trước hết, vì hợp đồng thông minh chỉ liên quan đến các bên tham gia thỏa thuận; sự cần thiết của người trung gian được loại bỏ.

Tất cả các luật sư, nhân chứng và bên trung gian không có vai trò khi sử dụng hợp đồng thông minh. Hơn nữa, như đã nêu trước đó, hợp đồng thông minh cũng tiết kiệm hơn so với các tài liệu trên giấy vì không phải trải qua các quy trình dài dòng phức tạp

Sự tin cậy

Các tính chất minh bạch và bảo mật làm cho hợp đồng thông minh trở nên đáng tin cậy trong mắt các doanh nghiệp. Chúng xóa sạch mọi khả năng thao túng cũng như các lỗi thủ công của con người. Chỉ cần các điều điện được thỏa mãn thì hợp đồng sẽ tự động thực hiện.

IV. Một số ứng dụng của hợp đồng thông minh trong tài chính

Bảo hiểm

Thiếu tự động hóa trong quản trị bảo hiểm, xử lý yêu cầu bồi thường có thể mất nhiều thời gian từ vài tuần đến vài tháng. Điều này trở thành một vấn đề cho cả khách hàng cũng như các công ty bảo hiểm khi khách hàng bị gặp khó khăn trong thời gian chờ tiền bồi thường. Mặt khác, các công ty phải đối mặt với các vấn đề như chi phí hành chính không mong muốn, khách hàng không hài lòng và kém hiệu quả.

Bằng cách sử dụng Hợp đồng thông minh trong các quy trình như vậy có thể đơn giản hóa và hợp lý hóa các quy trình bằng cách tự động kích hoạt thanh toán cho khiếu nại khi một số điều kiện được đáp ứng theo thỏa thuận của khách hàng và công ty. Ví dụ, trong trường hợp mất mát do thiên tai, hợp đồng thông minh có thể được thực hiện kịp thời và mọi người có thể yêu cầu tiền của họ và sử dụng chúng khi cần. Bất kỳ chi tiết cụ thể nào như mức độ tổn thất do thiệt hại có thể được giữ trên một blockchain và số tiền bồi thường có thể được quyết định tương ứng.

9 công ty đã sử dụng blockchain trong cuộc cách mạng về bảo hiểm

Vay thế chấp

Các thỏa thuận thế chấp rất phức tạp vì nhiều chi tiết được bao gồm trong đó như thu nhập của người thế chấp, điểm tín dụng cũng như các khoản chi trả. Để đcó các khoản vay thế chấp, việc thực hiện kiểm tra các chi tiết này là vô cùng cần thiết. Quá trình này thường nằm trong tay của các bên trung gian và bên thứ ba, điều này làm cho nó kéo dài và gây rắc rối cho người cho vay cũng như người cho vay.

Sử dụng hợp đồng thông minh trong tình huống này có lợi do nhiều lý do. Điều quan trọng nhất là loại bỏ người trung gian để tránh bất kỳ quá trình dài dòng và nhầm lẫn. Hơn nữa, tất cả các chi tiết và điều khoản có thể được lưu trữ ở một vị trí mà cả hai bên có thể truy cập mọi lúc.

Blockchain In Lending: 30 Startups To Watch In 2019

Hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động là một lĩnh vực khác cần có hợp đồng thông minh. Nếu một trong hai bên, tức là người sử dụng lao động hoặc nhân viên không đáp ứng các kỳ vọng đã đặt ra, các điều khoản của thỏa thuận có thể bị xâm phạm. Điều này có thể được giải quyết đơn giản và minh bạch bằng cách sử dụng một hợp đồng thông minh duy nhất cho cả hai bên, các điều khoản và điều kiện có thể được làm rõ sẽ giúp cải thiện sự công bằng. Những hồ sơ này có thể là bất cứ điều gì như số tiền lương, trách nhiệm công việc, vv Một khi các giao dịch này được ghi lại trên hợp đồng thông minh, chúng có thể được xem xét trong trường hợp có bất kỳ xung đột nào. Điều này sẽ cải thiện mối quan hệ nhân viên-người sử dụng lao động.

Hơn nữa, hợp đồng thông minh có thể được sử dụng để giúp xử lý thanh toán tiền lương dễ dàng hơn để nhân viên mong muốn nhận được số tiền đã thỏa thuận trong một khoảng thời gian cụ thể.

Chuỗi cung ứng

Quản trị chuỗi cung ứng liên quan đến dòng hàng và sản phẩm từ giai đoạn bắt đầu cho tới kết thúc. Là một phần rất quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, việc đảm bảo tính đúng đắn của chuỗi cung ứng trở thành yêu cầu không thể thiếu đối với bất cứ doanh nghiệp nào. Việc có rất nhiều bên tham gia càng làm cho việc quản lí và kiểm tra hàng hóa trong chuỗi cung ứng trở nên khó khăn hơn.

Lúc này hợp đồng thông minh sẽ cung cấp giải pháp để quản lí và kiểm tra sản phẩm khi nó được luân chuyển trong chuỗi cung ứng từ lúc giao hàng cho đến lúc đến tay khách hàng cuối cùng. Đồng thời toàn bộ các bên tham gia trong chuỗi cung ứng có thể theo dõi và kiểm tra vị trí và tình trạng hàng hóa. Nếu bất cứ vấn đề gì xảy ra trong quá trình thì hợp đồng thông minh sẽ được sử dụng để xác định vị trí và tự động xử lí những tình huống theo kịch bản đã được lập trình sẵn. Ngoài ra nếu bất cứ bên nào tham gia không đáp ứng được các điều khoản trong hợp đồng sẽ được thông báo trên toàn bộ hệ thống. Điều này mang đến sự minh bạch cho toàn bộ chuỗi cung ứng

28 Startups Using Blockchain To Transform Supply Chain Management

V. Hạn chế của hợp đồng thông minh

Hợp đồng thông minh có những lợi thế nhất định như giảm chi phí, cung cấp sự minh bạch và tiết kiệm thời gian. Mặc dù chúng đáng tin cậy, an toàn, hiệu quả và đáng tin cậy hơn so với hợp đồng giấy, nhưng khi các doanh nghiệp tiến lên và chấp nhận các quy trình kỹ thuật số, nhận thức rủi ro là không thể thiếu.

Hợp đồng thông minh được lập trình bởi con người và họ có thể sẽ mắc lỗi. Do đó, để tránh được rủi ro, khi thiết lập smart contract, người dùng cần phải tìm về cho đội của mình những lập trình viên có tay nghề cao nhất. Bởi nếu các hợp đồng thông minh không được thiết kế tốt sẽ mang lại thiệt hại rất lớn ( Ví dụ: Những lỗ hổng triệu đô trong Ethereum smart contract)

Chi phí cho triển khai, cũng là một vấn đề mà nhiều người dùng lo ngại. Bởi nguồn khi phí cho hệ thống về cơ sở hạ tầng, máy tính, lập trình viên giỏi…. không phải nhỏ. Tuy nhiên, người dùng sẽ chỉ cần tốn chi phí vào lúc triển khai và không cần phải tốn nhiều chi phí về sau cho các giao dịch trung gian. Điều này, đã khiến rất nhiều người dùng, nhà đầu tư không ngần ngại chi trả về chi phí triển khai hợp đồng thông minh.

VI. Kết luận

Tiềm năng của hợp đồng thông minh không giới hạn. Trong tương lai chúng có thể được sử dụng từ các thỏa thuận nhỏ hàng ngày cũng như hợp đồng lớn cho chính phủ và doanh nghiệp.

Mặc dù vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, tuy nhiên với sự phát triển của công nghệ sẽ biến blockchain và hợp đồng thông minh trở thành một phần không thể thiếu cho nền tài chính thế giới!

Source

https://hackernoon.com/everything-you-need-to-know-about-smart-contracts-a-beginners-guide-c13cc138378a https://medium.com/utrust/smart-contracts-a-beginners-guide-d354e487b577