Tổng hợp các câu lệnh cần nhớ khi làm việc trên hệ điều hành Linux (Phần 1 - Quản lý các tập tin)

Mở đầu

Ngày nay, hệ điều hành Linux đang dần trở nên lớn mạnh. Đa số các máy chủ hiện nay đều sử dụng hệ điều hành này bởi các ưu điểm mà nó lại như bảo mật tốt, miễn phí, ... Tuy nhiên, để sử dụng được hệ điều hành Linux một cách thành thạo thì không phải một việc đơn giản.

Linux cung cấp một phần mềm tên là Terminal giúp chúng ta có thể chỉ thị cho máy tính thực hiện một tác vụ nào đó bằng các câu lệnh (command). Vậy tại sao chúng ta phải sử dụng các câu lệnh để thực hiện các tác vụ và mục đích của Terminal là gì? Đôi khi để thực hiện một tác vụ nào đó ví dụ như xóa một folder thay vì chúng ta phải làm nhiều hành động như tới folder cần xóa, click chuột phải rồi chọn xóa và chọn yes để confirm thì chúng ta có thể sử dụng command line, như vậy sẽ tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều. Bạn có thể sử dụng câu lệnh để xóa file, di chuyển file, copy file, nén và giải nén thư mục, ...

Trong bài viết này, mình sẽ liệt kê các câu lệnh quan trọng và cần thiết khi sử dụng hệ điều hành Linux, cụ thể hơn là các câu lệnh về quản lý các tập tin và thư mục.

1. Di chuyển / liệt kê các tập tin

Hiển thị tên thư mục đang làm việc

$ pwd

Di chuyển đến thư mục /home/ngườidùng

$ cd

Di chuyển đến thư mục /home/ngườidùng/Desktop

$ cd ~/Desktop

Di chuyển đến thư mục cha của thư mục hiện hành

$ cd ..

Di chuyển đến thư mục /usr/apt

$ cd /usr/apt

Liệt kê danh mục tập tin trong thư mục my_folder một cách chi tiết

$ ls -l my_folder

Liệt kê tất cả các tập tin, kể cả các tập tin ẩn (thường có tên bắt đầu bằng một dấu chấm)

$ ls -a

Liệt kê các thư mục nằm trong thư mục hiện hành

$ ls -d

Sắp xếp lại các tập tin theo ngày đã tạo ra, bắt đầu bằng những tập tin mới nhất

$ ls -t

Sắp xếp lại các tập tin theo kích thước, từ to nhất đến nhỏ nhất

$ ls -S

2. Tập tin và thư mục

Chép toàn bộ nội dung file1.txt sang file2.txt

$ cp file1.txt file2.txt

Chép file.txt vào thư mục my_folder

$ cp file.txt /my_folder

Chép toàn bộ nội dung của thư mục my_folder1 sang thư mục my_folder2

$ cp -r my_folder1 my_folder2

Thay đổi tên tập tin từ file1.txt thành file2.txt

$ mv file1.txt file2.txt

Thay đổi tên thư mục từ my_folder1 thành my_folder2

$ mv my_folder1 my_folder2

Chuyển tập tin file.txt vào thư mục my_folder

$ mv file.txt my_folder

Chuyển tập tin file1.txt vào thư mục my_folder đồng thời đổi tên tập tin thành file2.txt

$ mv file1.txt my_folder/file2.txt

Tạo một thư mục mới tên là my_folder

$ mkdir my_folder

Tạo ra thư mục cha my_folder1 và thư mục con my_folder2 cùng lúc

$ mkdir -p my_folder1/my_folder2

Xóa bỏ tập tin file.txt trong thư mục hiện hành

$ rm file.txt

Xóa bỏ thư mục trống mang tên my_folder

$ rmdir my_folder

Xóa bỏ thư mục mang tên my_folder với tất cả các tập tin trong đó

$ rm -rf my_folder

Tìm tập tin mang tên my_file trong thư mục my_folder kể cả trong các thư mục con

$ find my_folder -name my_file

So sánh nội dung của 2 tập tin hoặc của 2 thư mục

$ diff file1.txt file2.txt

3. Nội dung các tập tin

Hiển thị nội dung của tập tin file.txt trên màn hình ở dạng mã ASCII

$ cat file.txt

Soạn tập tin file.txt bằng trình soạn vi

$ vi file.txt

Soạn tập tin file.txt bằng trình soạn nano

$ nano file.txt

Soạn tập tin file.txt bằng trình soạn gedit

$ gedit file.txt

Hiển thị các dòng chứa nội dung Hello world trong tập tin file.txt

$ grep "Hello world" file.txt

Hiển thị các dòng chứa nội dung Hello world trong tất cả các tập tin nằm trong thư mục my_folder

$ grep -r "Hello world" my_folder

Chép kết quả của một câu lệnh vào tập tin results.txt

$ grep "Hello world" file.txt > results.txt

Chèn kết quả của một câu lệnh vào cuối tập tin results.txt

$ grep "Hello world" file.txt >> results.txt

4. Nén và giải nén tập tin

Giải nén các tập tin có trong tập tin my_archive.tar, đồng thời hiển thị các tên tập tin

$ tar xvf my_archive.tar

Giải nén các tập tin có trong tập tin my_archive.tar.gz dùng gzip và tar

$ tar xvfz my_archive.tar.gz

Giải nén các tập tin có trong tập tin my_archive.tar.bz2 dùng bzip và tar

$ tar jxvf my_archive.tar.bz2

Tạo ra một tập tin my_archive.tar chứa các tập tin file1.txt và file2.txt

$ tar cvf my_archive.tar file1.txt file2.txt

Tạo ra một tập tin my_archive.tar.gz dùng gzip để chứa toàn bộ thư mục my_folder

$ tar cvfz my_archive.tar.gz my_folder

Tạo tập tin nén file.txt.gz

$ gzip file.txt

Giải nén tập tin file.txt.gz

$ gunzip file.txt.gz

Tạo tập tin nén file.txt.bz2

$ bzip2 file.txt

Giải nén tập tin file.txt

$ bunzip2 file.txt.bz2

5. Quyền truy cập tập tin

Thay đổi chủ sở hữu của tập tin file.txt

$ chown [tên_người_dùng] file.txt

Thay đổi chủ sở hữu của thư mục my_folder, bao gồm cả thư mục con (-R)

$ chown [tên_người_dùng] my_folder

Chuyển tập tin file.txt thành sở hữu của một nhóm người dùng

$ chgrp [tên_nhóm] file.txt

Giao (+) quyền thực hiện (x) tập tin file.txt cho người dùng (u)

$ chmod u+x file.txt

Rút (-) quyền ghi (w) file.txt của nhóm (g)

$ chmod g-w file.txt

Rút (-) quyền đọc (r) tập tin file.txt của những người dùng khác (o)

$ chmod o-r file.txt

Giao (+) quyền đọc (r) và ghi (w) tập tin file.txt cho mọi người (a)

$ chmod a+rw file.txt

Giao (+) quyền đọc (r) và vào bên trong thư mục (x) my_folder, kể cả tất cả các thư mục con của nó (-R), cho tất cả mọi người (a)

$ chmod -R a+rx my_folder

Kết luận

Trên đây là các câu lệnh về quản lý các tập tin trên hệ điều hành Linux, ở phần sau mình sẽ giới thiệu cho các bạn các câu lệnh về quản trị hệ thống, một phần không thể thiếu trong việc quản lý máy chủ. Cám ơn các bạn đã đọc bài viết của mình!