Tìm hiểu về Traits trong PHP

Bài đăng này đã không được cập nhật trong 3 năm

Lời mở đầu

Xin chào các bạn 😄 trong bài viết lần này chúng ta cùng nhau tìm hiểu về Traits trong PHP, và cách sử dụng Traits nha!

Giới thiệu về Traits

PHP là một ngôn ngữ kế thừa đơn, một lớp con chỉ có thể kế thừa từ một lớp cha duy nhất. Điều này có thể đặt ra vấn đề về việc sử dụng lại mã, nếu lớp cần kế thừa nhiều phương thức.

Từ PHP 5.4 trở đi, PHP đã hỗ trợ Traits để khắc phục những giới hạn của đơn kế thừa. Traits có thể hiểu là nơi tập hợp một nhóm phương thức cho phép lập trình viên tận dụng khả năng tái sử dụng lại code một cách đơn giản hơn là kế thừa như trước.

Vì sao nên sử dụng Traits

Traits có chức năng gom lại các phương thức và thuộc tính mà chúng ta muốn sử dụng lại nhiều lần từ đó giúp giảm việc lặp code..
Traits tránh được việc kế thừa nhiều tầng khá phức tạp trong tổng thể hệ thống, sẽ khó maintain sau này.
Định nghĩa ngắn gọn, sau đó có thể đặt sử dụng ở những nơi cần thiết, sử dụng được ở nhiều class cùng lúc.
Các phương thức trong Traits có thể bị override lại trong class sử dụng nó.
Traits trong PHP có thể có các phương thức và phương thức trìu tượng để có thể sử dụng trong nhiều lớp và các phương thức có thể có bất kì mức độ truy cập nào (public, private hoặc protected).

Nhược điểm của Traits

Traits được tạo ra chủ yếu dựa trên tư tưởng “copy and paste” code giữa các class. Điều này có thể tạo ra Traits mang quá nhiều trách nhiệm dẫn đến vi phạm nguyên tắc Single Responsibility Principle trong SOLID.
Sử dụng Traits khiến chúng ta khó khăn trong việc xem tất cả các phương thức của một class, do vậy khó để có thể phát hiện được một phương thức bất kỳ có bị trùng lặp hay không

Cách sử dụng Traits

Tạo một Traits thật dễ dàng

<?php
trait TraitName {
    public function log() {
        echo "Hello world";
    }
}

Tiếp theo là để sử dụng Trait trong một class, ta sử dụng từ khóa use như ví dụ sau :

class ClassName
{
    use TraitName; // goi den trait

    // code cua ban :D 
}

Trong đó:

ClassName: là tên của class mà bạn sử dụng Traits
TraitName: là tên của Traits mà bạn muốn dùng.

Thật dễ dàng phải không, nhưng điều gì sẽ xảy ra khi một class tồn tại phương thức có cùng tên với một phương thức được bao gồm trong Traits? Hãy cùng xem ví dụ dưới đây

class ClassName {
    use TraitName;

    public function log() {
        echo "Hello Viet Nam";
    }
}

Và chúng ta sẽ nhận được kết quả

$test = new ClassName();
$test->log();
// "Hello Viet Nam"

Vậy điều gì xảy ra nếu class ClassName kế thừa phương thức log() từ một class cha khác

class Base {
    public function log() {
        echo "I am a method of the Base class!";
    }
}

class ClassName extends Base {
    use TraitName;
}

$test = new ClassName();
$test->log();
"Hello World"

Điều nay có nghĩa là phương thức log của class Base đã bị ghi đè với phương thức log của Traits. Khi sử dụng Traits trong class bạn nên chú ý rằng

Các phương thức của Traits ghi đè các phương thức được kế thừa từ lớp cha
Các phương thức của lớp hiện tại ghi đè lên phương thức của Traits

Sử dụng nhiều Traits trong class

Bên trong một class, chúng ta có thể sử dụng nhiều Traits , tất cả những gì chúng ta phải làm là sử dụng từ khóa use và giữa các TraitsName được phân tách bằng dấu phẩy:

class ClassNameA {
    use TraitOne, TraitTwo;
}

Ưu tiên phương thức trong traits

Giả sử các bạn có 2 TraitA và TraitB, và trong cả 2 traits này đều có chung một method tên là methodC():

<?php

trait TraitA
{
    public function methodA() 
    {
        echo 'Day la methodA cua TraitA';
    }

    public function methodC()
    {
        echo 'Day la methodC cua TraitA';
    }
}

<?php

trait TraitB
{
    public function methodB() 
    {
        echo 'Day la methodB cua TraitB';
    }

    public function methodC() 
    {
        echo 'Day la methodC cua TraitB';
    }
}

Tiếp theo là định nghĩa ClassA use hai Traits trên

?php

include 'traitA.php';
include 'traitB.php';

class ClassA
{
    use TraitA, TraitB;
}

$a = new ClassA;
$a->methodA(); // 'Day la methodA cua TraitA'
echo '<br>';
$a->methodB(); // 'Day la methodB cuar TraitB'
echo '<br>';
$a->methodC(); // Không có kết quả trả về.

Để xử lý tình huống trên, chúng ta sử dụng insteadof để xét độ ưu tiên cho phương thức muốn sử dụng:

<?php

include 'traitA.php';
include 'traitB.php';

class ClassA
{
    use TraitA, TraitB {
        TraitB::methodC insteadOf TraitA;
    }
}

Hoặc có thể override lại methodC() ở trong ClassA:

<?php

include 'traitA.php';
include 'traitB.php';

class ClassA
{
    use TraitA, TraitB;

    public function methodC()
    {
        return $this->methodB();
    }   
}

$a = new ClassA;
$a->methodA(); // 'Day la methodA cua TraitA'
echo '<br>';
$a->methodB(); // 'Day la methodB cuar TraitB'
echo '<br>';
$a->methodC(); // 'Day la methodB cuar TraitB'

Traits lồng nhau

Bạn có thể dễ dàng sử dụng Traits lồng nhau

trait A
{
   //
}
trait B
{
    use A;
   // 
}

Sự khác biệt giữa Traits và Abstract Class

Traits khác với Abstract Class vì nó không dựa trên sự kế thừa.Class có thể sử dụng nhiều Traits nhưng chỉ kế thừa 1 Abstract Class. Abstract Class được hiểu là class cha cho các class con có cùng bản chất kế thừa, còn việc sử dụng Traits giống như là bạn copy lại những đoạn code có cùng một cách xử lý vào trong bất cứ class bạn cần dùng vậy.

Sự khác biệt giữa Traits và Interface

Có thể nói Traits và Interface khá giống nhau về tính chất sử dụng. Cả hai đều không thể sử dụng nếu không có một class được implements cụ thể. Tuy nhiên, Interface được mô tả như là một bản thiết kế chung cho các class, Interface chỉ khai báo các phương thức cho các class implements sẽ phải override tất cả các phương thức đó, mỗi một class triển khai lại có các cách triển khai khác nhau. Trong khi Traits là nơi triển khai những đoạn code dùng chung.

Kết luận

Traits là một trong những tính năng mạnh mẽ được giới thiệu trong PHP 5.4. Traits cho phép sử dụng lại các đoạn mã theo chiều ngang trên nhiều lớp mà không phải nằm trong cùng một hệ thống phân cấp thừa kế. Trong bài viết này, mình đã giới thiệu xong đến mọi người kiến thức cơ bản của Traits trong PHP rồi, bài viết còn nhiều thiếu sót rất mong được các bạn góp ý thêm.