CI, CD và ... DevOps ???

I. CI là ...?

CI là Continuous Integration. Nó là phương pháp phát triển phần mềm yêu cầu các thành viên của team tích hợp công việc của họ thường xuyên, mỗi ngày ít nhất một lần. Mỗi tích hợp được "build" tự động (bao gồm cả test) nhằm phát hiện lỗi nhanh nhất có thể. Cả team nhận thấy rằng cách tiếp cận này giảm thiểu vấn đề tích hợp và cho phép phát triển phần mềm nhanh hơn.

Một kịch bản CI bắt đầu bằng việc developer commit code lên repository (github chẳng hạn). Bất kỳ thay đổi nào cũng sẽ trigger một vòng đời CI. Các bước trong một kịch bản CI thường như sau:

• Đầu tiên, developer commit code lên repo.
• CI server giám sát repo và kiểm tra xem liệu có thay đổi nào trên repo hay không (liên tục, chẳng hạn mỗi phút 1 lần)
• Ngay khi commit xảy ra, CI server phát hiện repo có thay đổi, nên nó nhận code mới nhất từ repo và sau đó build, chạy unit và integration test
• CI server sẽ sinh ra các feedback và gửi đến các member của project
• CI server tiếp tục chờ thay đổi ở repo

Mỗi lần developer làm xong task, họ phải chạy một private build (tức là chạy phần mềm trên local trước), check choác cẩn thận và commit code lên repo khi đã thấy ổn. Bước này xảy ra thường xuyên và ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Việc build tích hợp sẽ không xảy ra khi những thay đổi này chưa ảnh hưởng đến repo (kiểu như bạn commit mà chưa được merge vậy).

Một trong những tuyên ngôn của CI là "Build Software at Every Change". Mục đích là để tránh những câu kiểu như "Ớ, phần này chạy trên máy em bình thường mà" Vấn đề sẽ được tìm ra sớm bằng cách build thường xuyên, và để CI hoạt động hiệu quả trong project, tốt nhất là developer phải commit code thường xuyên hơn. Đợi hơn một ngày để commit code lên repo có thể khiến việc tích hợp tốn thời gian và code mình dùng có thể không phải là code mới nhất.

A đang quản lý một dự án với 25 developer và A muốn kết hợp sử dụng CI, nhưng vấn đề là làm sao để dev commit code thường xuyên hơn. A xem xét lại mọi vấn đề và nhận ra rằng, một số dev không muốn commit trước khi code của họ trông thật "perfect", do task đó ảnh hưởng đến khá nhiều thành phần. A thấy tốt hơn hết là anh có thể chia task này ra thành các task khác nhỏ hơn nhằm đảm bảo hoàn thành trong 1-2 ngày, để tận dụng được hiệu quả sức mạnh của CI.

Túm lại, thì lợi ích của việc sử dụng CI sẽ là:

• Giảm thiểu rủi ro nhờ việc phát hiện lỗi và fix sớm, tăng chất lượng phần mềm nhờ việc tự động test và inspect (đây cũng là một trong những lợi ích của CI, code được inspect tự động dựa theo config đã cài đặt, đảm bảo coding style, chẳng hạn một function chỉ được dài không quá 10 dòng code ...)
• Giảm thiểu những quy trình thủ công lặp đi lặp lại (build css, js, migrate, test...), thay vì đó là build tự động, chạy test tự động
• Sinh ra phần mềm có thể deploy ở bất kì thời gian, địa điểm

II. Continuous Delivery

Trong khi Continuous Integration là quy trình để build và test tự động, thì Continuous Delivery (tạm dịch là chuyển giao liên tục) lại nâng cao hơn một chút, bằng cách triển khai tất cả thay đổi về code (đã được build và test) đến môi trường testing hoặc staging. Continuous Delivery cho phép developer tự động hóa phần testing bên cạnh việc sử dụng unit test, kiểm tra phần mềm qua nhiều thước đo trước khi triển khai cho khách hàng (production). Những bài test này bao gồm UI testing, load testing, integration testing, API testing... Nó tự động hoàn toàn quy trình release phần mềm.

Continuous Delivery được thực hiện bằng cách sử dụng Deployment Pipeline.

Deployment Pipeline chia quy trình chuyển giao phần mềm thành các giai đoạn. Mỗi giai đoạn có mục tiêu xác minh chất lượng của các tính năng mới từ một góc độ khác nhau để kiểm định chức năng và tránh lỗi ảnh hưởng đến người dùng. Pipeline sẽ cung cấp phản hồi cho nhóm trong việc cung cấp tính năng mới. Ở góc độ trừu tượng hơn, deployment pipeline là quy trình để chuyển phần mềm từ version control đến tay người dùng. Mỗi thay đổi đến phần mềm sẽ đi qua một quy trình phức tạp để được phát hành.

Có một khái niệm nữa là Continuos Deployment, và hai khái niệm này thường hay bị nhầm lẫn với nhau. Nếu Continuous Delivery là triển khai code lên môi trường staging, và deploy thủ công lên môi trường production, thì Continuous Deployment (cũng viết tắt là CD ) lại là kỹ thuật để triển khai code lên môi trường production một cách tự động, và cũng nên là mục tiêu của hầu hết công ty.

Về cơ bản thì môi trường staging là môi trường giống với production, nên đã làm Continous Delivery được thì cũng làm Continous Deployment được. Tuy nhiên, thực tế lại không dễ dàng như vậy. Lý do thứ nhất là chúng ta có thể deploy tự động lên staging, nhưng liệu chúng ta có dám deploy tự động với production, cho dù là mọi cấu hình đều giống nhau thì thực tế staging và production server vẫn là hai server riêng biệt, và vì thế không thể đảm bảo mọi thứ chạy đúng trên staging sẽ chạy đúng trên production, thế nên deploy lên production thường phải làm thủ công để chắc chắn là các bước build, test được thực hiện chính xác. Lý do thứ hai đơn giản hơn, đó là rất khó để test tự động hoàn toàn, và bởi vậy khó mà tự động deploy được.

Dù Continous Deployment có thể không phù hợp với mọi công ty, nhưng Continuous Delivery thì tuyệt đối là yêu cầu cho việc thực hiện triết lý DevOps. Chỉ khi code được chuyển giao liên tục, chúng ta mới có thể tự tin rằng những thay đổi từ code sẽ phục vụ cho khách hàng sau chỉ vài phút với một nút ấn.

III. DevOps

DevOps là kết hợp của Development và Operations, thuật ngữ này xuất hiện năm 2009, là sự kết hợp của triết lý văn hóa, thực tiễn và những công cụ nhằm mục đích tăng tốc độ chuyển giao ứng dụng và dịch vụ của tổ chức: phát triển và cải tiến sản phẩm nhanh hơn các tổ chức sử dụng quy trình phát triển phần mềm và quản lý cơ sở hạ tầng truyền thống. Tốc độ này cho phép các tổ chức phục vụ khách hàng tốt hơn và cạnh tranh hiệu quả hơn trên thị trường.

DevOps khuyến khích tất cả thành viên vượt qua rào cản (từ góc độ nghề nghiệp, chuyên môn, bộ phận khác nhau ...) và tạo ra một môi trường mà ở đó những người tạo ra phần mềm và những người hỗ trợ hoạt động của phần mềm làm việc cùng nhau trong một mối liên kết chặt chẽ và hài hòa, vì lợi ích chung của tập thể.

Về mặt khái niệm, CD và DevOps là hai thứ khác nhau, mặc dù chúng có ý nghĩa tương tự nhau, là tập trung vào những thay đổi nhỏ, nhanh chóng có giá trị với người dùng. CD là cách tiếp cận để tự động chuyển giao, tập trung vào việc develop, build, test, delivery sản phẩm nhanh chóng. Còn DevOps có phạm vi rộng hơn, và nó không phải công cụ, chẳng phải kỹ thuật, nó là một thứ "văn hóa". Công ty có thể thực hiện triết lý DevOps mà không cần cài đặt CD, và ngược lại, cài đặt CD mà không cần phải sử dụng triết lý DevOps lên tổ chức. Nhưng để đạt được thành công và hiệu quả, tốt nhất là sử dụng kết hợp cả hai: CD và DevOps. DevOps và Continuous Delivery chính là tương lai của phát triển phần mềm.

Về DevOps thì trên viblo cũng có một series bài viết, mọi người có thể search để tìm hiểu thêm.