Blockchain là gì? - Câu chuyện dành cho những "kẻ ngoại đạo"

Bài đăng này đã không được cập nhật trong 5 năm

Hơn 2.5 triệu kết quả được trả về sau 0.39s sẽ là những gì bạn nhận được khi tìm kiếm bằng tiếng Việt với keyword: Blockchain là gì trên Google ...

Dạo chơi 1 vòng với các câu trả lời nhận được, chúng ta có thể thấy có vô vàn cách giải thích khác nhau. Từ những khái niệm cơ bản cho dân "ngành", đến "vi diệu" kiểu học thuật, hay dễ hiểu hơn 1 chút với những "câu chuyện" đan lồng vào ... vân vân và mây mây ... Tuy nhiên nhìn chung lại, theo cá nhân mình - dưới góc nhìn của một "kẻ ngoại đạo" - thì các câu trả lời đang có đều khó hiểu vãi cả nồi =))))

Và bài viết này, hy vọng có thể sẽ là lời giải đáp dễ hiểu nhất dành cho những "kẻ ngoại đạo" với câu hỏi: "Blockchain là cái quái gì vậy?". Let's go !!!

À quên, trước khi bắt đầu thì mình cũng chú thích 1 chút: kẻ ngoại đạo ở đây là những người như mình (dân "ngành" nhưng mới bập bẹ bắt đầu tìm hiểu Blockchain) hay những người không làm trong ngành kỹ thuật nhé.

1. Vấn đề đang gặp phải

Thay vì lao vào tìm hiểu xem các khái niệm Blockchain là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu xem Blockchain sinh ra để giải quyết vấn đề gì trước tiên nhé?

Giả sử, trong vũ trụ "Thần đồng Đất Việt" ...

Một ngày nọ, Cả Mẹo cần mượn gấp vài quan tiền từ Dần Béo để dùng. Thấy Dần Béo hơi lưỡng lự, Cả Mẹo đã gợi ý viết nó lên một tờ giấy có chữ ký của Cả Mẹo để làm "tin" như cách lũ trẻ trong làng vẫn thường làm với nhau. Tuy nhiên, sau đó một vài hôm khi Dần Béo đòi tiền thì Cả Mẹo đã phủ nhận sự tồn tại của tờ giấy đó và tuyên bố Dần Béo đang giả mạo mảnh giấy đó. -> bây giờ, Dần Béo cảm thấy lùng tùng vì không thể chứng minh Cả Mẹo đang thực sự đã nợ mình tiền.

trong câu chuyện trên, theo định nghĩa của Blockchain thì Dần Béo & Cả Mẹo được gọi là 2 nút (node).

Giải pháp 1

Sau sự việc trên, Dần Béo rút kinh nghiệm và không cho Cả Mẹo vay tiền với bằng chứng duy nhất cho mỗi lần giao dịch chỉ là 1 mảnh giấy. Sau đó, những "cặp" giao dịch tương tự của bọn trẻ trong làng cũng dần dần ít xuất hiện hơn vì phát sinh vấn đề giống với Dần Béo - Cả Mẹo đang gặp phải. Nhìn vào hiện trạng đang xảy ra, Mùi Mập đã nghĩ ra 1 giải pháp. Mùi Mập đề nghị sinh ra 1 sổ ghi chép chung về giao dịch cho bọn trẻ trong toàn làng Phan Thị. Mùi Mập gợi ý nhờ quan huyện sở tại là nơi diễn ra cuộc trao đổi. Sau mỗi cặp giao dịch thì các thông tin sẽ được ghi lại 1 cách đầy đủ và chi tiết nhất vào sổ, sau đó sổ được cất giữ an toàn trong phủ quan. Dĩ nhiên, tất cả bọn trẻ trong làng đều vui mừng và ủng hộ ý tưởng của Mùi Mập.

Sổ ghi chép đó được gọi là cơ sở dữ liệu tập trung.

Nhưng một ngày nọ, phủ quan gặp hoả hoạn và quyển sổ ghi chép các thông tin giao dịch trên cũng bị ngọn lửa thiêu cháy. Lợi dụng tình huống này, Cả Mẹo một lần nữa phủ nhận việc đã vay tiền từ Dần Béo.

Đây là vấn đề mà cơ sở dữ liệu luôn phải đối mặt - có thể bị biến mất bất cứ lúc nào.

Giải pháp 2

Rút kinh nghiệm lần trước, Mùi Mập tiếp tục nghĩ đến 1 phương án khác để giải quyết vấn đề đang gặp phải cho lũ trẻ. Mùi Mập gợi ý bọn trẻ chọn một số người đáng tin cậy từ trong làng và đưa cho mỗi người một cuốn sổ tay. Bây giờ mỗi khi một giao dịch hoặc trao đổi diễn ra giữa hai người, Mùi Mập hướng dẫn những người được chọn cập nhập thông tin giao dịch vào trong sổ ghi chép của họ. Vì vậy, dữ liệu được lặp lại trong nhiều sổ ghi chép. Bây giờ, ngay cả khi một sổ ghi chép bị hủy, thì tất cả dữ liệu liên quan đến giao dịch vẫn được lưu lại trong các sổ ghi chép khác.

Đây là một cơ sở dữ liệu phân tán và nhiều sổ ghi chép là nhiều nút

Nhưng 1 thời gian sau, một vấn đề khác lại phát sinh. Mùi Mập có một người bạn tên là Ngọ "bà chằn", và Ngọ nợ rất nhiều bọn trẻ trong làng. Ngọ "bà chằn" đã tìm đến và nhờ Mùi giúp đỡ, vì "tình cảm bạn bè" bao lâu này nên Mùi Mập đồng ý giúp. Bằng 1 cách nào đó, Mùi Mập đã "lừa" thành công tất cả những người có sổ ghi chép để loại bỏ các mục mà Ngọ đã vay, được ghi lại trong sổ. Bây giờ, Ngọ không nợ bất kỳ ai 1 khoản tiền nào dựa trên sổ ghi chép.

Đây là vấn đề với cơ sở dữ liệu phân tán - tính nhất quán. Điều đó có nghĩa là vẫn tồn tại 1 thực thể duy nhất sở hữu tất cả các nút / tài nguyên và có thể thực hiện các thay đổi khi chúng thấy phù hợp.

Một thời gian sau, bọn trẻ trong làng biết được chuyện này đã quyết định "đá đít" Mùi Mập khỏi ban lãnh đạo.

Blockchain ra đời để giải quyết những rắc rối trên !?

Trạng Tí hồi kinh trở về, thấy vấn đề bọn trẻ trong làng đang gặp phải hiện nay, bèn nghĩ ra 1 phương án như sau mỗi người hãy tạo ra 1 cuốn sổ tay cho chính mình. Mỗi khi một giao dịch được thực hiện giữa hai người bất kỳ nào đó, tất cả bọn trẻ cùng ngồi lại với nhau và cập nhập lại các thông tin này trong sổ ghi chép tương ứng của mình. Vì vậy, nếu có n đứa trẻ trong làng, thì có n sổ ghi chép và không ai kiểm soát việc đại diện chung cho các giao dịch.

Đây là sự phân cấp.

Tất cả bọn trẻ cũng quyết định luật lệ chung: không bao giờ được xóa bất cứ thông tin gì hoặc xóa một giao dịch đã được đề cập khỏi sổ ghi chép của mình.

Đây là sự bất biến.

Vẫn ngựa quen đường cũ, Cả Mẹo lại tiếp tục tìm cách "gian lận". Cả Mẹo đã cố gắng thay đổi 1 bản ghi trong sổ ghi chép của mình. Tất nhiên Cả Mẹo biết thay đổi của 1 mình mình là không đủ, nên đã lợi dụng sự ngốc nghếch và tin người của Dần Béo và Dậu Rách để cả 2 cùng thực hiện thay đổi tương tự như mình (như đã đề cập ở phía trên, 1 yếu tố then chốt mà Cả Mẹo không chú ý là tất cả mọi người đều phải viết lại tất cả các giao dịch trong sổ ghi chép của mình). Tưởng như đã chót lọt thì một ngày nọ Cả Mẹo quyết định sẽ phát sinh giao dịch mới. Trước khi viết giao dịch mời, tất cả lũ trẻ đều nhận thấy rằng giao dịch đang có gì đó sai sai. Sau đó, lũ trẻ đã nhận ra rằng Cả Mẹo, Dần Béo và Dậu Rách đang cố gắng thực hiện một giao dịch gian lận. Do đó, tất cả đã từ chối giao dịch đó và không đề cập đến nó trong sổ ghi chép của mình. Do vi phạm luật chơi, nên tất cả lũ trẻ đã đi đến quyết định trục xuất nhóm của Cả Mẹo ra, và không cho phép tiếp tục tham gia các hoạt động giao dịch trong làng nữa.

Đây là tính chất Đồng thuận được hình thành và bỏ phiếu được thực hiện để quyết định tính hợp lệ của giao dịch trong Blockchain.

Trạng Tí cũng nhận thấy rằng các giao dịch đã tạo thành một chuỗi, liền họp bàn mọi người nghĩ cho nó 1 cái tên. Cuối cùng, lũ trẻ trong làng quyết định gọi tập hợp các sổ ghi chép được sao chép giống nhau, phi tập trung vàbất biến kể trên là Blockchain.

Túm váy lại, Blockchain là một mạng lưu trữ phi tập trung, ngang hàng, không thay đổi, không bị kiểm duyệt và không bị kiểm soát do không có một thực thể kiểm soát duy nhất. Mọi giao dịch được viết đều được đa số các nút bầu chọn và việc thay đổi một thứ được viết trước đó trong chuỗi là rất khó tính toán.