Vibe Coding: Lập trình bằng "hệ tâm linh" – Bước tiến mới hay sự cẩu thả nguy hiểm?

Chào anh em,

Gần đây trong giới dev toàn cầu đang nổi lên một thuật ngữ khá thú vị (và cũng gây tranh cãi không kém) do Andrej Karpathy khởi xướng: "Vibe Coding".

Mình vừa đọc một bài phân tích khá sâu trên Ars Technica về chủ đề này và muốn tóm tắt lại vài điểm để anh em cùng thảo luận. Liệu đây có phải là tương lai của ngành chúng ta, hay là một "quả bom nổ chậm"?

Đầu tiên chúng ta cùng xem cha đẻ của khái niệm “vibe coding” - Andrej Karpathy (cựu Director of AI tại Tesla, đồng sáng lập OpenAI) mô tả về nó thế nào

1. Vibe Coding là gì?

Hiểu đơn giản, Vibe Coding là khi bạn để AI viết toàn bộ code. Bạn không thèm đọc kỹ từng dòng code đó, bạn chỉ nhấn "Run".

Bạn đưa ra yêu cầu bằng ngôn ngữ tự nhiên.

AI làm tất cả: phân tích, design, code, testing.

• Code chạy ngon? Tuyệt vời, vibe tốt.

• Code lỗi? Copy cái lỗi đó ném lại vào mặt AI và bảo "Fix đi". Lặp lại quy trình cho đến khi chương trình chạy được. Bạn giống như một người quản lý (manager) chỉ đạo nhân viên (AI), thay vì là người thợ trực tiếp xây dựng.

Bạn không cần thực sự coding, chỉ quan sát, chạy thử, nếu lỗi thì copy log lỗi ném lại cho AI sửa.

Mục tiêu là code chạy được (passed), cảm giác rất mượt mà, không đau đầu vì cú pháp hay debug thủ công

2. Tại sao nó lại cuốn ("Gnarly")?

Không thể phủ nhận sự hấp dẫn của phương pháp này:

• Tốc độ bàn thờ: Bạn có thể dựng một prototype hay một script tool chỉ trong 5-10 phút thay vì vài tiếng.

• Giữ được dòng chảy (Flow): Bạn không bị khựng lại vì quên cú pháp hay phải tra Stack Overflow. Mọi thứ cứ tuôn ra liên tục.

• Hạ thấp rào cản: Những người không chuyên sâu về code vẫn có thể tạo ra sản phẩm chạy được.

• Trợ lý Brainstorming: Khi bí ý tưởng, AI giúp mở ra hướng đi mới mà đôi khi chúng ta chưa nghĩ tới.

3. Nhưng mặt trái thì sao ("Reckless")?

Tuy nhiên, nếu lạm dụng Vibe Coding, đặc biệt với các bạn sinh viên hoặc những người làm trong ngành kỹ thuật cao (như Automotive, Y tế...), rủi ro là cực lớn:

Những rủi ro cực lớn nếu anh em lạm dụng "vibe" quá đà:

• Mất gốc kiến thức: Bỏ qua quá trình "vật lộn" với code khiến bạn mất đi tư duy giải quyết vấn đề. Nếu không có AI, bạn trở về con số 0.

• Tư duy lười biếng: Con người luôn xu hướng tìm về trạng thái "cân bằng" (lười), phó mặc cho AI khiến kỹ năng dần thui chột.

• Vấn đề bảo mật: AI có thể hallucinate (ảo giác) ra những đoạn code trông có vẻ hợp lý nhưng chứa lỗ hổng chết người, hoặc sử dụng các thư viện đã lỗi thời/độc hại mà bạn không hề hay biết vì... có đọc code đâu mà biết.

• Code "rác": Nó có thể chạy được hôm nay, nhưng cấu trúc bên trong có thể là một mớ hỗn độn (spaghetti code), cực kỳ khó bảo trì hoặc mở rộng sau này.

• Ảo tưởng sức mạnh: Việc tạo ra sản phẩm quá dễ dàng khiến nhiều người lầm tưởng mình đã hiểu rõ kỹ thuật, nhưng thực chất hổng kiến thức nền tảng rất sâu.

4. Giải pháp: Biến AI thành đồng minh, không phải kẻ làm thay

Để không bị đào thải và giữ vững chất lượng, chúng ta nên tuân thủ vài nguyên tắc "sống còn":

• Kiến thức nền tảng đi trước công cụ: Bạn phải đủ trình độ để biết code AI viết ra là đúng hay sai, tối ưu hay rác.

• Giữ quyền kiểm soát (Human in the loop): Bạn là người lái, AI là trợ lái. Đừng để AI quyết định thay bạn.

• Trust but Verify (Tin nhưng phải kiểm): Đọc kỹ từng dòng code, hiểu rõ logic và test nghiêm ngặt trước khi merge.

• Dùng AI như Gia sư (Tutor): Thay vì bảo AI "viết code cho tao", hãy hỏi "tại sao làm thế này", "giải thích khái niệm này", hoặc nhờ AI review code của bạn.

Phân biệt giữa: Vibe Coding vs. AI Hỗ trợ

5. Lời kết:

AI là dòng chảy công nghệ không thể đảo ngược. Đứng ngoài cuộc là dại, nhưng thả trôi mình theo dòng nước (phó mặc hoàn toàn cho Vibe Coding) cũng không khôn ngoan.

Cách tốt nhất là "đi xuôi dòng nhưng tay phải giữ chắc mái chèo"

Anh em nghĩ sao về Vibe Coding? Mọi người đã bao giờ "nhắm mắt đưa chân" copy-paste code AI mà không thèm đọc chưa?