Tâm sự một chút

Dạo này lượn qua mấy page tìm việc hoặc tuyển thực tập IT. Mình thấy thị trường ngày càng khốc liệt. Nào là rải cả trăm công ty nhưng k có phản hồi, tuyển chục TTS mà có cả nghìn CV nộp, rồi trên 30 tuổi đi xin nộp CV bị từ chối.. bla bla.

Thực sự thì từ năm ngoái, làn sóng layoff thực sự ảnh hưởng tới VN. Do những năm trước đó, It là nghề siêu hot – Vua của mọi nghề - thành ra nhà nhà đào tạo IT, người người học IT. Các trung tâm mọc lên như nấm sau mưa . Thương các bạn mới ra trường thực sự.

Bài viết này mình sẽ chia sẻ quá trình học, tìm việc, làm việc và kinh nghiệm mình rút ra suốt thời gian đó. Mình cũng thấy có rất nhiều bài chia sẻ kinh nghiệm, nhưng mình vẫn viết vì đây là kinh nghiệp của bản thân mình, có thể sẽ trùng lặp nhưng hi vọng các bạn tìm được gì đó có ích.

Mình là dev quèn thôi nhé ạ

Mình chỉ là Dev quèn, đi làm công nhân code dc hơn 5 năm xíu, không có base trường Top, mà chính xác là ra không có base CNTT luôn. Không được pro như anh Hoàng code dạo hay là các bạn đi làm cho nước ngoài, blockchain ...v.v. Nên có lẽ nhiều bạn sẽ thấy giống giống bản thân hơn.

Trước đó mình học trái ngành – kinh tế ạ. Đi làm mấy năm sale rồi đủ nghề khác nhau, chả là ngày xưa nhà có nhiều người nhà làm bank + học tiếng anh hơi dốt nên đi học kinh tế thay vì IT . Rồi đi làm mấy năm, cũng mò lên quản lý huyện rồi - nghe oai tí nhưng mệt bục mặt, nhưng thấy không hợp + tương lai mù mịt quá nên đi học IT, mình thấy mình chọn đúng đam mê. May mắn 1

Nhưng may mắn hơn là mình học xong It từ 5 năm trước, đúng thời điểm hot. Mình đi tham khảo mấy nơi, cuối cùng chọn Aptect. Ầy, chị tư vấn nào tư vấn khóa 70 -80 tr. Mình sốt, tích cóp được tí + xin mẹ )). Mình học nửa khóa, hơn 30 cụ. Học đâu đấy hơn 1 năm. Các thầy cũng khá ổn, chịu khó học và hỏi nhiều thì sẽ học được nhiều phết. Học gần xong, lúc đấy mới học được 1 năm. Nào có biết gì nhiều, HTML,CSS, một tí JS, SQL và JAVA core. Mình đi phỏng vấn. Mình vẫn nhớ là đi phỏng TTS cái công ty gì ấy ở tòa Ecolife Capitol Tố hữu. Người ta ta kêu gải bài toán sắp xếp ( buble sort thôi), viết xong họ vặn vặn hỏi hỏi. Lương hỗ trợ thực tập là 4 tr, thực tập 4-6 tháng già đó. May thay, mình trượt 😊 -May mắn 2. Năm đấy mình 25 tuổi.

Từ thời điểm đó đến bây giờ, mình thấy các tin tuyển dụng IT thăng cấp từ đồng ý tuyển nhân viên học trung tâm ra, rồi phải có bằng ĐH và bây giờ là phải bằng CNTT. ( mình đang đi học bổ sung 😊) Rồi mình về nhà, cũng lướt FB và rải cv, kèm với đấy đi đọc review. Người ta hay nói vận may là một phần thực lực, đúng vậy thật. Mình đi học IT đúng thời điểm. Đi làm may mắn kiếm được 1 công ty Outsource khá ok cho người mới, rồi quen mấy anh em cũng ok chỉ dạy mình làm đủ thứ. Chậc. May mắn 3.

Kinh nghiệm mình nhận được suốt thời gian đi học là: (nói thế thôi cũng có hơn 1 năm à) :

*Đam Mê

Học quan trọng nhất là gì nhỉ, theo mình là đam mê. Để đánh giá đam mê hay hay không có thể hỏi bạn một câu rất đơn giản. Lúc rảnh bạn làm gì. Thật lòng với bản thân nhé: Đọc truyện, game, tik tok, coi phim, đi chơi …. Nhưng có lúc nào tự nhiên thấy cái web này hay nhỉ, người ta làm như nào, mình cắt dc cái HTML như họ không, thử coi nào. Hay là cái app đọc truyện này quảng cáo lắm thế nhỉ, mình viết được cái tương tự lấy data của người ta về mà k dính quảng cáo được không.

Mình lâu lâu thấy mấy web lừa đảo cũng tập tành đi ddos hoặc đẩy data fake vào cho bọn nó - đương nhiên xài code rồi.

*Học

Mình có một thằng em họ, xa lắc xa lơ nhưng nhiệt tình lắm. Nó dạy mình những dòng code đầu tiên + truyền cảm hứng cho mình. Nó chăm chỉ cực kỳ, mình từng thấy khi đii đám cưới với mình, nó ngồi một góc nghiên cứu code JS, mình nể thực sự. Nên là Lenin nói không sai, Học học nữa học mãi. Các bạn cố gắng học được nhiều hơn là trường dạy, hôm trước có bạn hỏi trên nhóm TTS, năm nhất đã học xong HTML,JS,SQL,PHP.... – giỏi ghê á.

Mình thấy nhiều khi học thuật toán khô khan thực sự, các bạn nên có người truyền cảm hứng – động lực cho mình ( như thằng em mình chẳng hạn). Hoặc có anh chị em bạn bè đã làm trong ngành hỗ trợ dc thì càng tốt. Các bạn sẽ giữ được lửa đam mê với nghề á

Tiếp dòng thời gian nhé

Chậc, tiếp câu chuyện. Mình mò trên FB được cty mình( bây giờ là cty cũ rồi). Công ty Oursouce – khi đó mình còn k rõ OS là làm gì. 😊. Phỏng vấn Online hỏi sơ sơ java core. Rồi đùng cái yêu cầu lên khách hàng phỏng vấn, lên ngân hàng pv á. Mấy anh trên bank hỏi cái trời đất gì ( với ngày đó). Chắc mình trả lời dc tầm 50%. Nghĩ nghĩ chắc tạch xừ, thế nào vẫn pass. Và mình bắt đầu công việc OS cho bank với lương khởi điểm là 7 tr - năm đó mình 25 tuổi. May mắn 4

Mới bước vào bank, cái j cũng chưa biết, được anh Lead đưa cho cái project, Ôi, nhìn như thiên thư - mình choáng thật luôn. Chỉ build đủ môi trường và run nó lên được mất xừ 3 ngày ( gần nhất mình có nhìn lại mới thấy, đuu, ông nào code mà như … mà sao hồi đấy mình thấy nó pro thế )

Rồi ở trường được học mỗi JAVA. ĐI làm đập bụp cái làm phải 1 dự án dùng .NET MVC. . OK, học C#, sợ gì. May mà dự án nó cũng bé bé, xử lý không nhiều lắm nêm mình vẫn care được. Rồi giao cho làm đủ việc, quy trình chi tiết từ bước lên dự án tới golive, rồi làm BE, FE trên đủ ngôn ngữ, mình học JAVA còn đi làm thì làm đủ thứ

Nhớ học tiếng anh - cái này nhiều ng nói rồi nên thôi mình không diễn giải j thêm. SV năm nhất ĐH Bách Khoa khóa 2k5 được các thầy trao luôn kinh nghiệm: " Bây giờ các em phải học thêm 1 ngoại ngữ - không phải tiếng Anh, vì không được coi tiếng ANh là ngoại ngữ nữa." Khóc quá đi với người gà tiếng anh như mình

Rồi cũng tới lúc đi làm thôi:

Có mentor xịn, ae tốt

Xong rồi may mắn có anh em làm cùng nhiệt tình, một anh làm bank, cũng học aptech như mình nên hỏi dễ, cực kì nhiệt tình, gần như cầm tay chỉ việc luôn. Rồi mentor của công ty mình ở đó, có thể k chỉ mình chi tiết nhưng hướng xử lý lúc nào cũng clear luôn á. Công nhận các anh em chịu khó trả lời mấy câu hỏi ngu ngơ của mình. Thành ra tới giờ mình cũng khá chịu khó support các anh em mới.

Mình làm chung với 1 ông em làm mobile, về kỹ thuật thì cũng không có gì, nhưng may mắn ae cũng hợp hợp tính, nó chỉ dạy cho vài chiêu kiếm tiền ngoài - May vc . Đúng khoảng thời gian mới bắt đầu lương thấp vãi nhái

Mình nhận thấy:Nên kiên trì và nghe chửi được 😊) Nói vậy thì có chút hơi quá, Nhưng dân IT thường khoản giao tiếp sẽ không thảo mai được. và tất nhiên bạn làm việc ẩu quá, code lởm quá ( chuyện quá bình thường) thì bực lên b sẽ bị mắng, mình thường đùa vui là chửi cho khôn ra Ức chế nhưng k tránh được, hiểu được chỗ sai thì bạn sẽ giỏi ra

Làm tầm năm mình cũng thấy khá ổn thì đùng cái công ty bảo đi phỏng vấn OS làm cho khách hàng mới của công ty nhé khác nhé. Tính mình dễ và cũng mong tìm hiểu nên ok gật. Đi thì đi, sợ gì. Thế là nhảy tót từ làm bank qua làm ký số, về kỹ thuật nó khác nhau vãi đạn, phải học thêm một đám thứ 😊 Stress tập 2.Bù lại cty tăng lương cho May sao logic xử lý không có gì khó, chẳng qua thật ngữ, chi tiết kỹ thuật nó hơi loằng ngoằng. Cái công ty có ông CTO hơi bị hãm nhưng bù lại lại tiếp tục gặp mentor xịn - May mắn 5 Ông anh lead sau này (2 năm) rủ mình làm ngoài, phát triển hệ thống mới cho KH, code và review, merge code cho các bạn khác, có thêm hai ônh anh nữa, ăn chia chơi bời sòng phẳng có thêm thu nhập, phát hiện nhiều vấn đề để sửa cho cả hai bên. May mắn tập n

Mình vẫn ấn tượng 1 câu trong chương trình Cơ Hội Cho Ai : Khi bạn sàng sẽ có 1 người thầy đến với bạn. ). Đương nhiên khong bao giờ có bánh từ trên trời rơi xuống, người dẫn dắt bạn có thể là người thân quen ( sẽ k quan trọng bạn cho đi gì lắm), đồng nghiệp/ cấp trên ( còn tùy vào bạn có hợp tính không, có đáng để họ chỉ dạy bạn không ) cái này khó nha).vvvvvv

Chú trọng căn bản

Làm bank dc 1 năm dù công nghệ không mới nhưng dc cái quy trình nó ngặt nghèo. Từ BA tới DEV, rồi TEST. Có thể nói rất chuẩn chỉ. Nên ra ngoài mình hơi sốc ngang khi quy trình dễ tính hơn nhiều. Nhung bù lại mình được tiếp xúc nhiều thứ hơn, công nghệ mới hơn, thò tay sâu vào hệ thống hơn. – cũng may.

Nhưng do quy trình dễ tính hơn nên lỗi cũng phát sinh nhiều hơn. Mình nhận ra rằng: Tất cả lâu đài đều xây lên từ nền móng, Thuật toán là chung, cách áp dụng nó khác thôi. Nên đừng so đo là bạn biết bao nhiêu ngôn ngữ lập trình mà chắc chắn bạn nắm vững những gì- cái này những người sang ngang như mình cực kì thiếu. Bản thân mình khi xây dựng tính năng gặp bài toán lọc và phân loại theo cấu trúc. Mình loay hoay mất ngày không ra (hồi đấy chưa có GPT). Nhờ anh lead, 1 tiếng sau có hàm cho mình implement – quá xịn

Tiền

Tất nhiên, đi làm cái quan trọng nhất là kiếm tiền, nhưng các bạn kiếm tiền sao cho không ngoan và mài sắc kĩ năng + hiểu biết của mình. Mình đi làm được cỡ 1 năm, khách hàng offer mình về làm với lương tăng 50% so với hiện tại - wow. Nhưng từ từ, văn hóa công ty cũng quan trọng. Thế là mình đi PV vài công ty nữa xem họ đánh giá như nào - kết quả là cũng loanh quanh mức đấy. Ok, deal lại với công ty chủ quản nào - 1 tiếng sau( nhanh vãi) Công ty đồng ý trả bằng ) May, đang làm với các anh em cũng quen cả rồi, thôi k nhảy nữa.

Mình thấy rằng có nhiều bạn dù code lâu rồi, nhưng hay mắc phải mấy lỗi khá nghiêm trọng như:

• Được yêu cầu phát triển hay sửa lỗi là cắm cúi vào sửa, không để ý đến ảnh hưởng tới hệ thống hay các tính năng khác – nguy hiểm cực kì
• Hệ thống đang chạy chung 1 format từ đầu( style code, git flow, deploy flow), các bạn join vào không làm theo mà theo ý mình, làm cho cái project nó như một mớ hỗn độn luôn

Đi xem giá của mình

Lâu lâu đi pv . Trung bình 1 năm mình lại đi PV 1 đợt, vừa xem thị trường như nào, vừa xem ng ta đánh giá mình thiếu gì, có job hợp thì xem xét request lương hoặc nhảy. Nhưng mình nghĩ trung bình nên làm 1 công ty tầm 3 -5 năm, khi nhảy thì lương và kiến thức của b sẽ tăng được nhiều hơn kha khá

Công ty bảo quay lại bank làm đi. Uầy. lúc này mình đang tự tin là gì cũng làm được ( đang tưng tửng vì PV mấy chỗ khá OK) . Thì đùng cái sự thật nó đập vào mặt, hóa ra mình code vẫn còn non lắm, gà lắm. Tích lũy dc kinh nghiệm từ bên ngoài, bắt đầu lại với quy trình và đụng chạm nhiều hơn trong hệ thống bank, mình cảm thấy lên tay từng ngày =)). Bắt đầu được giao cho hướng dẫn mấy bạn mới, phát hiện nhiều vấn đề về kỹ thuật hơn. Chậc. May mắn n.

Cẩn thận

Rồi sau đó, khi có yêu cầu từ nghiệp vụ là mình đánh giá được, biết nên làm gì ở đâu, được giao phát triển chính một hệ thống quan trọng ( mình vất vả làm gần năm mới xong, biết từng chân tơ kẽ tóc của nó luôn). Khổ cái là bất cứ tính năng nào có chút liên quan là mình lại bị lôi vào.

Cho nên là mình thấy nên chú ý làm đúng, đủ, đừng phá cách vội khi bạn mới làm và chưa hiểu hết hệ thống => do đó thường sẽ có người review cho các bạn mới.

Làm nhiều chút, có thể ngó xem team có những việc gì, làm thêm xíu cũng được – tránh tư tưởng lương trả từng đó thì làm từng đó thôi, cái này mình thấy khá độc hại cho bản thân các bạn luôn. Mặc dù nhiều công ty toxic thật sự nhưng hãy nhìn nhận bạn học được những gì, học đủ rồi biến thôi.

Cẩn thận => đương nhiên, bạn không thể code cho chạy xong vứt đó, lỗi ảnh hưởng tính năng khác hoặc đọc không ai biết bạn đang làm gì thì sao

Lại Là Đam Mê

Ừ. Mình chốt là cái bài dài ngoằng mà chả ai buồn đọc thì lại là Đam mê. Bạn đi bao xa trên con đường kỹ thuật sẽ tùy thuộc đam mê mà mong muốn khám phá của mình. Còn nếu muốn dừng chân an toàn thì cũng dễ thôi - lựa chọn của từng người mà.

Mình đề cập khá nhiều tới may mắn, nó có lẽ cũng là một phần của thực lực á. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc cái bài toàn chữ của mình nhé. Thank