-1

Ngôn ngữ lập trình? Nên bắt đầu học ngôn ngữ nào?

Mở đầu

  • Chúng ta hàng ngày được sử dụng và tiếp xúc với các thiết bị số (điện thoại, máy tính, tivi, đồng hồ thông minh, tai nghe không dây, …).
  • Lợi ích đem lại cho chúng ta là vô cùng to lớn nhưng có khi nào bạn thắc mắc rằng làm sao các thiết bị, ứng dụng này hoạt động, bản chất đằng sau chúng là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết này nhé!

Cách thức hoạt động của thiết bị số

  • Mỗi thiết bị số hoạt động được là nhờ đằng sau ẩn chứa một phần mềm riêng biệt đã được lập trình từ trước bằng các ngôn ngữ lập trình (hay còn gọi là ngôn ngữ bậc cao).
  • Vậy chúng ta cần phải tìm hiểu tiếp về ngôn ngữ lập trình là gì? Làm sao để máy tính hiểu được những gì lập trình viên viết ra?

Ngôn ngữ lập trình là gì?

  • Ngôn ngữ lập trình là một tập hợp các quy tắc, cú pháp đã được định nghĩa từ trước dùng để viết ra các phần mềm cho máy tính.
  • Đây cũng chính là công cụ để lập trình viên giao tiếp được với máy tính và từ đó đưa ra các nhiệm vụ cụ thể để máy tính có thể thực thi các tác vụ theo yêu cầu.

Phân loại ngôn ngữ lập trình

Ngôn ngữ bậc thấp (Low-Level Programming Language)

  • Là ngôn ngữ lập trình gần nhất với ngôn ngữ máy có hiệu suất cao nhưng lại khó viết, khó hiểu phụ thuộc vào kiến trúc cụ thể của phần cứng (CPU).
  1. Ngôn ngữ máy (Machine Language): là ngôn ngữ bậc thấp nhất chỉ bao gồm số 0 và 1 trong hệ nhị phân.
  2. Hợp ngữ (Assembly Language): Dùng các ký hiệu viết tắt (mnemonic) đại diện cho các lệnh của máy tính.
    MOV AX, 4
    ADD AX, 7
    

Ngôn ngữ bậc cao (High-Level Programming Language)

  • Là ngôn ngữ lập trình được thiết kế gần gũi nhất với ngôn ngữ tự nhiên. Có bộ cú pháp dễ viết, dễ hiểu thân thiện với lập trình viên.
  1. Ngôn ngữ lập trình hướng thủ tục: C, Pascal, Fortran.
  2. Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng: Java, C++, C#.
  3. Ngôn ngữ lập trình hướng hàm: Lisp, Haskell.
  4. Ngôn ngữ lập trình kịch bản: Python, JavaScript.

So sánh ngôn ngữ lập trình

Tiêu chí Ngôn ngữ bậc cao Ngôn ngữ bậc thấp
Cấp độ trừu tượng Cao (gần với con người) Thấp (gần với phần cứng)
Dễ đọc, dễ viết Dễ Khó
Hiệu suất Thấp hơn Cao hơn
Tính phụ thuộc phần cứng Độc lập Phụ thuộc vào CPU
Ứng dụng Phần mềm, web, AI, game Hệ điều hành, nhúng, driver

Nên học ngôn ngữ nào cho người bắt đầu?

  • Theo số liệu thống kê tính đến năm 2025, có hơn 700 ngôn ngữ lập trình đã được phát triển và sử dụng trên toàn thế giới. Vậy bây giờ chúng ta nên chọn học ngôn ngữ nào để bắt đầu? Hãy cũng mình phân tích nhé!

Đánh giá độ khó của ngôn ngữ lập trình

  • Một số ngôn ngữ dễ học hơn cho người mới bắt đầu, trong khi một số yêu cầu kiến thức chuyên sâu về hệ thống.
Mức độ khó Ngôn ngữ phù hợp
Dễ học (người mới bắt đầu) Python, JavaScript, Ruby
Trung bình Java, C#, PHP, Swift, Kotlin
Khó học C, C++, Rust, Haskell, Lisp
  • Lời khuyên: Nếu bạn mới bắt đầu, hãy chọn Python hoặc JavaScript vì cú pháp đơn giản, dễ đọc và có nhiều tài nguyên học tập, cộng đồng hỗ trợ.

Xác định mục tiêu lập trình

  • Ngôn ngữ lập trình nên được chọn dựa trên lĩnh vực mà bạn muốn làm việc.
Lĩnh vực Ngôn ngữ phù hợp
Phát triển web JavaScript, Python, PHP, Ruby, TypeScript
Phát triển ứng dụng di động Swift (iOS), Kotlin (Android), Flutter (Dart), React Native (JavaScript)
Phát triển game C++, C#, Java, Python, Lua
Phát triển hệ thống nhúng C, C++, Rust
Khoa học dữ liệu & AI Python, R, Julia, Scala
Bảo mật & an ninh mạng C, Python, Go
Lập trình hệ thống & hiệu suất cao C, C++, Rust
Blockchain & Crypto Solidity, Rust, Go

Kết luận

  • Hy vọng bài viết của mình giúp cho các bạn có cái nhìn tổng quát và chi tiết hơn về ngôn ngữ lập trình từ đó chọn cho mình một ngôn ngữ phù hợp với mục đích sử dụng hay mục tiêu nghề nghiệp mà các bạn hướng đến!

All Rights Reserved

Viblo
Let's register a Viblo Account to get more interesting posts.