vi
new
+29
Avatar
TrungQuanDev Một Lập Trình Viên @quanlightning17
2.1K 121 13
Đã đăng vào thg 6 19, 2018 3:50 CH 11 phút đọc
8.6K

"Module" trong Nodejs, khái niệm và thực tiễn.

Chào các bạn, gần đây mình ít cập nhật bài viết trên Viblo, tuy nhiên mình vẫn làm content trên kênh YouTube đều đặn, nếu bạn nào quan tâm tới nhiều nội dung thú vị về lập trình, có thể thử qua kênh của mình để xem và ủng hộ mình bằng cách tặng mình một lượt đăng ký kênh nhé ^^ Cảm ơn các bạn!

Link YouTube của mình: https://www.youtube.com/@trungquandev

Xin chào tất cả các bạn, tiếp tục series lập trình Nodejs, bài hôm nay của chúng ta sẽ xoay quanh một thuật ngữ rất quan trọng trong Nodejs, đó là "Module". Cùng tìm hiểu xem nó là gì và cách sử dụng nó cho dự án của chúng ta như thế nào nhé.

Những nội dung có trong bài này:

1. Khái niệm Module trong Nodejs

2. Module tích hợp sẵn trong Nodejs và Module tải về từ bên ngoài.

3. Tự viết và sử dụng một Module đơn giản.

4. Cách viết một Module chạy trên cả Client (Browser) và Server (Nodejs).

– Bài viết cũng đồng thời được Post trên trang blog cá nhân: https://trungquandev.com/series-lap-trinh-nodejs/

1. Khái niệm Module trong Nodejs.

Khi viết code Nodejs, bạn có thể để toàn bộ code ứng dụng vào một file index.js duy nhất nếu bạn thích thế. Nodejs không quan tâm ứng dụng của bạn lớn cỡ nào, nó vẫn biên dịch code và chạy tốt. Nhưng nếu bạn làm như thế thì toàn bộ code của bạn sẽ trở thành một thứ gì đó càng ngày càng phức tạp và khó hiểu, lúc cần bảo trì sửa chữa code, thêm chức năng ... sẽ trở nên cực kỳ khó khăn.

Hiểu vui vui như là: khi mặc đồ lên người, có quần, áo, mũ, giày, tất ... các thứ kết hợp lại với nhau mặc lên người bạn, thì trông sẽ khác hẳn so với việc bạn mang cả đống vải quấn xung quanh mình thay cho quần áo đúng không? =))

Từ đó "Module" trong Nodejs ra đời:

"Node.js sử dụng kiến trúc Module để đơn giản hóa việc tạo ra các ứng dụng phức tạp. Module là giống như các thư viện trong C, C#, Java, … Mỗi module chứa một tập các hàm chức năng có liên quan đến một "đối tượng" của Module."

"Các module được giữ tách biệt riêng với nhau, tách riêng với code base, khi nào cần sử dụng những cái nào thì gọi chúng ra và kết hợp lại với nhau tùy logic xử lý của bạn."

Giống như bạn có một cái tủ đồ nhiều ngăn, ngăn để áo, ngăn để quần, ngăn để tất...vv. Hôm nay bạn có hẹn đi chơi với bạn gái, dĩ nhiên là phải ăn mặc chỉn chu đầy đủ quần áo rồi :v bây giờ chỉ việc mở từng ngăn tủ lấy đồ ra mix lại với nhau thôi.

"Tóm lại, mình hiểu theo một cách đơn giản thế này: Module là các đoạn code được đóng gói lại với nhau và được giữ Private, chỉ các hàm và biến được định nghĩa bên trong Module là có thể truy cập và thao tác với nhau. Còn khi nào cần sử dụng Module từ bên ngoài thì chúng ta sẽ chìa các API là các biến, các hàm, hoặc cả 2 biến và hàm ra bên ngoài bằng cách sử dụng đối tượng exports hoặc module.exports."

2. Module tích hợp sẵn trong Nodejs và Module tải về từ bên ngoài.

- Các module tích hợp (Built-in Modules):

Đây là những module mà sau khi cài đặt Nodejs xong bạn đã có thể gọi ra và sử dụng. Ví dụ như http, https, fs, path...vv... Danh sách các module tích hợp đều được liệt kê ở đây: https://www.w3schools.com/nodejs/ref_modules.asp

Như ví dụ ở bài trước, mình có sử dụng một module tích hợp là http để viết ứng dụng Hello world! Chỉ việc gọi ra và sử dụng luôn.

- Các module bên ngoài (External Modules):

Điều thực sự khiến cho Nodejs nổi tiếng mà mình nhận thấy đó không phải là ở các module tích hợp, mà chính là một hệ sinh thái khổng lồ của các module mã nguồn mở bên ngoài được cung cấp bởi cộng đồng Nodejs.

Chúng ta có thể cài đặt được các module bên ngoài này thông qua NPM và một trang web cực kỳ thân thuộc với những ai làm việc cùng Nodejs đó là https://www.npmjs.com

Cũng ở bài trước, mình có sử dụng một module bên ngoài đó là express để viết ứng dụng Hello world!

Câu lệnh cài đặt: npm install --save express

Và khi muốn sử dụng thì sẽ gọi require("express");

3. Tự viết và sử dụng một Module đơn giản.

Trong phần này, ý tưởng mình nghĩ ra là viết một module có chức năng trả về ngẫu nhiên tên của một chú mèo trong một mảng danh sách tên các loài mèo 😄

- Bước 1: Viết Module và chìa ra API: file cat.js

Mình sẽ viết một Module cat.js trong đó export (chìa ra) một function là getRandomCat:

/**
 * Trung Quân
 * https://cv.trungquandev.com
 * June 19, 2018
 */
//cat.js

function getRandomCat (catsArr) {
    return catsArr[Math.floor(Math.random() * catsArr.length)];
}

module.exports = {
    getRandomCat: getRandomCat,
};

/**
 * end
 */

- Bước 2: Tham chiếu tới module và sử dụng: file server.js

Mình sẽ require một module bên ngoài là express và require module cat.js vừa tạo ở trên.

(Bài viết tiếp theo mình sẽ đi sâu vào module express, nên trong bài này các bạn chỉ cần tập trung vào module cat mà chúng ta tự viết thôi nhé.)

/**
 * Trung Quân
 * https://cv.trungquandev.com
 * June 19, 2018
 */
//server.js
 
const express = require('express');
const cat = require('./cat');
 
const hostname = 'localhost';
const port = 8017;

const app = express();

app.get('/', (req, res) => {
    let catsArr = ["Maine Coon", "Sphynx", "Toyger", "Balinese", "Burmese", "Russian Blue", "Turkish Van", "Exotic", "Selkirk Rex", "Korat"];
    let randomCat = cat.getRandomCat(catsArr);
    res.send(`<h1>Cat: <small>${ randomCat }</small></h1><hr>`);
});
 
app.listen(port, hostname, () => {
    console.log(`Hello Trung Quan, I am running at ${ hostname }:${ port }/`);
});
 
/**
 * end
 */

Cụ thể trong đoạn code trên mình có tạo ra một mảng catArr gồm tên của 10 loài mèo khác nhau, sau đó gọi đến function getRandomCat của module cat.js mà mình đã require ở trên để lấy ra một chú mèo ngẫu nghiên. Cuối cùng là trả về tên của chú mèo đó về rồi hiển thị ra trình duyệt.

Chạy lệnh node server.js và ra trình duyệt chạy, kết quả mỗi lần f5 trình duyệt sẽ hiển thị ra ngẫu nhiên khác nhau tên của 1 chú mèo.

4. Cách viết một Module chạy trên cả Client (Browser) và Server (Nodejs).

Tại sao mình lại đề cập đến vấn đề này, thử giả định một trường hợp viết code validate một số dữ liệu đầu vào cho ứng dụng như username hay password chẳng hạn. Nếu chúng ta dùng ngôn ngữ phía server là một ngôn ngữ bất kỳ khác với Javascript như: PHP, Ruby, Python hay Java... Thì chúng ta sẽ phải viết 2 lần cùng một đoạn logic code ở phía client và server, vừa dư thừa code vừa phiền phức khi cần thay đổi điều kiện validate.

Ở đây chúng ta dùng Nodejs, viết mã Javascript, nên có thể viết code 1 lần , rồi ở cả 2 phía client và server đều dùng lại đoạn code đó được, rất là tiện.

Nhưng có một vấn đề nảy sinh, đó là phía trình duyệt chưa hỗ trợ các hàm export, module.export và require. Nên chúng ta sẽ phải viết code khác đi một chút, ý tưởng là dùng if-else để kiểm tra xem nếu tồn tại các hàm export, module.export thì dùng chúng, còn nếu không tồn tại tức là undefined thì xuất khẩu ra một biến global mà phía trình duyệt sử dụng được.

Và kỹ thuật sử dụng là bọc toàn bộ code của module trong một closure và truyền đối tượng exports vào như là một đối số, sau đó sử dụng toán tử 3 ngôi để kiểm tra điều kiện và trả về đối tượng exports cho phía server nodejs sử dụng, hoặc một biến global là getRandomCatBrowser cho phía Client trình duyệt sử dụng.

Bây giờ mình sẽ sửa đoạn code module cat.js ở phần 3 như sau:

/**
 * Trung Quân
 * https://cv.trungquandev.com
 * June 19, 2018
 */
//cat.js

(function(exports) {
    exports.getRandomCat = function (catsArr) {
        return catsArr[Math.floor(Math.random() * catsArr.length)];
    };
}(typeof exports === 'undefined' ? this.getRandomCatBrowser = {} : exports));

/**
 * end
 */

"Mình có một lưu ý nhỏ ở đây, đối tượng this trong trình duyệt tương đương với đối tượng window, có nghĩa là this.getRandomCatBrowser cũng có thể viết là window.getRandomCatBrowser"

  • Thực thi code như ở phần 3 bạn vẫn sẽ nhận được kết quả là những chú mèo ngẫu nhiên như vậy.

  • Tiếp theo, mình tạo thêm một file index.html để test việc gọi module này phía trình duyệt:

<!--
 * Trung Quân
 * https://cv.trungquandev.com
 * June 19, 2018
 
 //file index.html
-->
<!DOCTYPE html>
<html lang="en">
<head>
    <meta charset="UTF-8">
    <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
    <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="ie=edge">
    <title>Document</title>

    <script src="cat.js"></script>
    <script>
        let catsArr = ["Maine Coon", "Sphynx", "Toyger", "Balinese", "Burmese", "Russian Blue", "Turkish Van", "Exotic", "Selkirk Rex", "Korat"];
        let randomCat = getRandomCatBrowser.getRandomCat(catsArr);
        console.log(randomCat);
    </script>
</head>
<body>
    <h2>Test Random Cat Module On Browser</h2>
    <p>
        <span style="font-weight:bold;">Trung Quân:</span> 
        <a href="https://cv.trungquandev.com/" target="_blank">https://cv.trungquandev.com/</a>
    </p>
</body>
</html>
<!--
 * end
-->

Mở tab Console lên kiểm tra và kết quả thu về tương tự như bên server, như vậy module cat.js của chúng ta đã hoạt động được ở cả Client (Browser) và Server (Nodejs):

  • Hiện nay có nhiều cơ chế như AMD (RequireJS), CommonJS (Node.js), UMD (SystemJS) và ES6 modules. Để đơn giản và tiện lợi nhất thì chúng ta có thể dùng webpack hoặc browserify để bundle các file module cho tiện mà không phải check code các kiểu như trên nữa, chỉ cần viết code như ở phần 3 là được. Mình sẽ viết về phần này ở những bài tiếp theo. Hôm nay cứ viết code thế này cho tay to lên chút đã. 😄

Trên đây là chút kiến thức mình tìm hiểu được về Module trong Nodejs, khi xem bài viết thấy có chỗ nào sai sót hy vọng được các bạn comment góp ý. Hẹn gặp lại các bạn ở những bài viết tiếp theo !

Cảm ơn các bạn đã dành chút thời gian xem bài viết của mình!

Best Regards – Trung Quân – Green Cat

Mình có tham khảo kiến thức để viết bài này từ các nguồn:

https://www.w3schools.com/nodejs/nodejs_modules.asp

https://caolan.org/posts/writing_for_node_and_the_browser.html

"Thanks for awesome knowledges."

Node.js trungquandev

All rights reserved

Mục lục


Viblo
Hãy đăng ký một tài khoản Viblo để nhận được nhiều bài viết thú vị hơn.
Đăng kí