13 sai lầm thường gặp phải trong kiểm thử khả năng sử dụng ( Usability Testing )

Bài đăng này đã không được cập nhật trong 5 năm

1.Usability Testing là gì?

Kiểm thử khả năng sử dụng ( Usability Testing ) được định nghĩa là một loại kiểm thử phần mềm trong đó, một nhóm nhỏ người dùng cuối "sử dụng" hệ thống phần mềm để phát hiện các lỗi về khả năng sử dụng. Hoạt động kiểm thử này chủ yếu tập trung vào việc người dùng có dễ dàng sử dụng ứng dụng, linh hoạt trong việc xử lý các điều khiển và khả năng của hệ thống để đáp ứng các mục tiêu.

Lợi ích của việc thực hiện kiểm thử khả năng sử dụng

Kiểm tra xem sản phẩm có đáp ứng mong đợi của người dùng hay không.
Đảm bảo rằng các quyết định khi phát triển phù hợp với việc sử dụng trong thế giới thực.
Tìm ra lỗ hổng trong sản phẩm trước khi người dùng tìm thấy chúng.
Có được một bức tranh rõ ràng về cảm nhận của người dùng khi thực hiện các tác vụ trên sản phẩm.
Nhận phản hồi cho sản phẩm và cải thiện sản phẩm để sản phẩm tốt hơn.

2. Các sai lầm thường gặp phải trong kiểm thử khả năng sử dụng

Mục đích của việc kiểm thử khả năng sử dụng rất đơn giản, yêu cầu người tham gia kiểm thử ứng dụng thực hiện thu thập dữ liệu từ kết quả kiểm thử và tìm cách cải thiện ứng dụng. Thông thường, người kiểm thử có thể mắc một số sai lầm nhất định và bị lack bug, dẫn đến việc sửa đổi ứng dụng mất nhiều chi phí và thời gian. Dưới đây là 13 lỗi phổ biến trong quá trình kiểm tra khả năng sử dụng.

Không có kế hoạch kiểm thử

Phần quan trọng nhất của kiểm thử khả năng sử dụng là lập kế hoạch cho toàn bộ giai đoạn kiểm thử. Người kiểm thử thường đánh giá thấp tầm quan trọng của kiểm thử khả năng sử dụng, trải nghiệm người dùng và họ không lên kế hoạch đúng hoặc dành rất ít thời gian cho hoạt động này. Để ngăn chặn các lỗi nghiêm trọng và trải nghiệm người dùng không tốt, điều quan trọng là phải lập kế hoạch phù hợp bao gồm mục tiêu, phương pháp thử nghiệm liên quan, câu hỏi cần được hỏi và loại người để tiến hành thử nghiệm.

Quan niệm sai lầm về mục tiêu kiểm thử

Hầu hết những người thử nghiệm có một quan niệm sai lầm về kiểm tra khả năng sử dụng. Họ coi đó là một cách để cải thiện giao diện của ứng dụng. Dựa vào tài liệu thiết kế ( design-specific ), người kiểm thử không nhận ra rằng kiểm tra khả năng sử dụng là kiểm tra cảm nhận người dùng khi sử dụng ứng dụng, sự kết hợp giữa trải nghiệm người dùng cùng với cách ứng dụng hoạt động. Mục đích của kiểm tra khả năng sử dụng là tìm ra phần của ứng dụng mà người dùng cảm thấy không tốt khi sử dụng, về thiết kế hoặc chức năng.

Đối tượng kiểm thử không phù hợp

Kiểm thử khả năng sử dụng là hoạt động người dùng thật sử dụng ứng dụng. Để tiết kiệm thời gian, người kiểm thử thường thực hiện kiểm tra khả năng sử dụng với sự giúp đỡ của bạn bè hoặc đồng nghiệp. Điều này gây ra kết quả không được chính xác. Điều quan trọng là phải xác định đối tượng người dùng thích hợp để thực hiện. Nếu người dùng được cung cấp bởi khách hàng, hãy cung cấp cho họ các yêu cầu rõ ràng về loại người dùng sẽ chọn và loại cần tránh.

Thực hiện kiểm thử ở giai đoạn cuối

Trong vòng đời dự án, kiểm thử khả năng sử dụng thường được thực hiện cuối cùng. Do đó, một số lỗi nghiêm trọng thường được phát hiện vào giai đoạn cuối cùng dẫn đến việc release dự án bị trì hoãn, dẫn đến tổ chức mất danh tiếng và lợi nhuận. Lý tưởng nhất là kiểm thử khả năng sử dụng nên được thực hiện cùng với giai đoạn phát triển để nếu phát hiện bất kỳ lỗi nào, nó sẽ được sửa ngay lập tức.

Kiểm thử một chiều

Trong nhiều trường hợp thực hiện kiểm thử khả năng sử dụng, người tham gia làm việc cùng với người kiểm thử để kiểm tra ứng dụng. Điều này thường dẫn đến hành vi không tự nhiên, và có tác động tiêu cực trong giai đoạn thử nghiệm. Một lựa chọn tốt hơn là thực hiện kiểm thử một chiều, trong đó người tham gia không biết rằng có ai đó đang quan sát họ trong khi họ đang thử nghiệm ứng dụng.

Người kiểm thử không nên bị gián đoạn

Mục tiêu của kiểm thử khả năng sử dụng là thu thập thông tin từ người dùng cuối và cần cung cấp đủ thời gian cho họ để quan sát và kết luận kết quả mà không bị gián đoạn. Bạn có thể hướng dẫn họ, thu hút sự chú ý của họ vào một tính năng cụ thể nếu điều đó thực sự cần thiết, nhưng mục đích nên là để người dùng tự khám phá sản phẩm. Cách tốt nhất để làm điều này là cho phép người dùng hoàn thành chức năng bằng cách sử dụng sản phẩm và lưu ý rằng người dùng không bị gián đoạn trong khi thực hiện chức năng đó.

Chỉ tiến hành kiểm thử ở một giai đoạn

Kiểm thử khả năng sử dụng trở nên hiệu quả khi có nhiều hơn một giai đoạn thử nghiệm được thực hiện trong quá trình phát triển phần mềm. Giả sử, thử nghiệm được tiến hành sau khi giai đoạn thiết kế hoàn thành và một số lỗi lớn được tìm thấy, nó đòi hỏi rất nhiều thời gian để sửa lỗi. Do đó, trong mỗi dự án, nên thực hiện ít nhất 2 giai đoạn kiểm thử, một giai đoạn trong quá trình phát triển và giai đoạn khác khi quá trình phát triển kết thúc.

Pilot Test không nên bỏ qua

Pilot test giống như một buổi diễn tập, trong đó một người khác đội kiểm thử sẽ đóng vai trò là người dùng cuối. Mục đích của hoạt động kiểm thử này là để tìm ra các lỗi tiềm năng, dựa vào đó lập kế hoạch và sửa các lỗi này trước khi giai đoạn kiểm thử bắt đầu. Nó khá quan trọng và cần được thực hiện trước khi người dùng cuối thực hiện kiểm thử.

Các task cần được phân tích phù hợp

Phân tích task có tác động rất lớn đến kết quả của kết quả kiểm tra. Sử dụng các phrases và guidelines phù hợp không chỉ giúp người tham gia thực hiện kiểm thử một cách hiệu quả mà còn giúp quá trình nhanh hơn và tìm ra lỗi mà không gặp bất kỳ khó khăn nào.

Sử dụng nhiều giải pháp tiềm năng

Mặc dù kiểm thử khả năng sử dụng rất tốt để tìm ra lỗi, nhưng không có quá nhiều giải pháp. Tuy nhiên, khi một vấn đề được phát hiện, các nhà thiết kế và các nhà phát triển có nhiều giải pháp sẵn sàng trong tay để khắc phục vấn đề. Nhiệm vụ quan trọng là chọn giải pháp tốt nhất để thực hiện sẽ không ảnh hưởng đến bất kỳ chức năng và hiệu suất nào khác của ứng dụng hoặc tăng tải của hệ thống.

Hành động với người hướng dẫn

Người hướng dẫn cần phải làm rất nhiều việc. Ngoài việc giao tiếp với những người tham gia kiểm thử, họ cũng phải tham gia kiểm thử và quyết định khi nào và cần hỏi cái gì. Đôi khi, các bên liên quan thêm nhiều task cho họ, khiến họ chán nản và mất kiên nhẫn, do đó dễ bị bỏ qua những bug quan trọng. Hãy đối xử với người hướng dẫn của bạn như một người bình thường. Thêm người support để giúp họ không bao giờ bị quá tải với các task được giao.

Đối xử với những người tham gia

Những người quan sát thường tranh luận với những người tham gia làm end-user khi họ không đồng ý hoặc có ý kiến khác về quan điểm của họ. Những người tham gia làm end-user là một phần quan trọng của kiểm thử khả năng sử dụng và những người quan sát nên giữ thái độ cởi mở và lắng nghe bất cứ điều gì họ đang nói, trước khi đưa ra bất kỳ kết luận nào.

Đưa ra kết luận sớm

Những người quan sát thường chọn một hoặc hai người tham gia chính và sớm kết thúc giai đoạn thử nghiệm. Họ nên giữ một thái độ cởi mở và tránh kết luận sớm. Quan sát thêm một vài người tham gia và ghi lại các kết quả. Bằng cách đó, bạn sẽ nhận thấy nhiều vấn đề không lường trước có thể đã bị bỏ qua trước đó.

Bên cạnh việc lập kế hoạch và thực hiện đúng, có nhiều yếu tố dẫn đến sai lầm khi kiểm thử khả năng sử dụng. Lý tưởng nhất, hãy lập kế hoạch và thực hiện các giai đoạn kiểm thử đúng cách, đồng thời học hỏi từ những sai lầm trước đây của bạn trước khi thực hiện giai đoạn thử nghiệm.