Tìm hiểu và sử dụng DataStore trong gói Android Jetpack (Phần 1)

Bài đăng này đã không được cập nhật trong 3 năm

Giới thiệu

Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về DataStore một trong những giải pháp lưu trữ dữ liệu mới trong gói Android Jetpack và sẽ dần thay thế kiểu dữ liệu SharePreferences đang có.

DataStore hiện tại trong bài viết này chỉ mới được giới thiệu và ở giai đoạn alpha nên cũng còn khá nhiều thay đổi về sau.

DataStore cho phép lưu trữ dữ liệu theo 2 dạng: sử dụng cặp key-value hoặc loại đối tượng tự định nghĩa với cách khai báo thông qua protocol buffer.

DataStore sử dụng kết hợp Kotlin Coroutines và Flow để lưu trữ và đọc dữ liệu dưới dạng bất đồng bộ.

Tuỳ vào mục đích lưu trữ dữ liệu, DataStore sẽ cũng cấp các phương thức cài đặt khác nhau: Preferences DataStore và Proto DataStore

Preferences DataStore: lưu trữ và truy xuất dữ liệu theo qua keys. Phương thức cài đặt này không đỏi hỏi phải định nghĩa trước các schema và nó không đảm bảo về tính đúng đắn của kiểu dữ liệu được truyền vào, việc này phải do người lập trình tự xác định.
Proto DataStore: lưu trữ dữ liệu kiểu Primitive hoặc dữ liệu tự định nghĩa. Phương thức cài đặt này đòi hỏi phải định nghĩa trước một schema sử dụng protocal buffers, nhưng nó lại đảm bảo được tính đúng đắn của dữ liệu.

So sánh giữa SharedPreferences và DataStore

Dưới đây là bảng thống kê chi tiết giữa cách lưu trữ truyền thống SharedPreferences và hai cách lưu trữ dữ liệu mới Preferences DataStore và Proto DataStore

Ta có thể thấy điểm khác biệt lớn nhất là SharedPreferences sử dụng cơ chế lưu trữ đồng bộ, trong khi DataStore thì hoạt động dựa trên cơ chế bất đồng bộ và không chiếm UI thread, vì vậy nó an toàn cho việc gọi mà không gây ảnh hưởng đến tiến trình chính của ứng dụng.

Sử dụng Preferences DataStore để lưu trữ dữ liệu

Ở bài viết này chúng ta sẽ thử dùng Preferences DataStore để đọc và ghi một chuỗi UUID, hiển thị một Toast mỗi khi chạy vào app cho biết giá trị của chuỗi UUID ta đọc từ Preferences DataStore.

Cài đặt thư viện

Để sử dụng Preferences DataStore chúng ta thêm thư viện sau vào file Gradle của dự án

dependencies {
    // Preferences DataStore
    implementation "androidx.datastore:datastore-preferences:1.0.0-alpha01"
}

Ngoài ra vì dựa trên cơ chế làm việc của Coroutines và Flow nên ta cũng cần thêm thư viện sau

    // coroutines
    implementation 'org.jetbrains.kotlinx:kotlinx-coroutines-core:1.3.7'
    implementation 'org.jetbrains.kotlinx:kotlinx-coroutines-android:1.3.7'
    implementation "org.jetbrains.kotlinx:kotlinx-coroutines-rx2:1.3.7"

Cài đặt mã nguồn

Tạo đối tượng Preferences DataStore

Sử dụng phương thức Context.createDataStore() để tạo một instances của Preferences DataStore. Phương thức này nhận một tham số là name đại diện cho tên của Preferences DataStore. Trong mã nguồn ta sẽ khai báo một biến toàn cục dataStore và hàm khởi tạo sẽ được gọi trong phương thức onCreate() như sau:

    // declare value for working with datastore
    lateinit var dataStore: DataStore<Preferences>

    override fun onCreate(savedInstanceState: Bundle?) {
        super.onCreate(savedInstanceState)
        setContentView(R.layout.activity_main)

        //create preference data store
        dataStore = this.createDataStore(name = "MyPreferenceDataStore")

Ghi dữ liệu vào Preferences DataStore

Vì đây là cơ chế lưu trữ dữ liệu theo dạng key-value nên ta cần phải tạo key cùng với loại dữ liệu mà ta muốn lưu trữ trước. Trong ví dụ này ta muốn lưu trữ một chuỗi UUID với kiểu dữ liệu là String nên ta sẽ khai báo một biến có cấu trúc như sau:

    //create key for save data type
    val PREF_UUID = preferencesKey<String>(name = "uuid")

Tiếp theo ta sử dụng phương thức edit() mà Preferences DataStore cung cấp để tiến hành ghi dữ liệu. Cũng lưu ý DataStore sử dụng cơ chế lưu trữ bất đồng bộ kết hợp với Coroutines nên khi khai báo một hàm để lưu trữ dữ liệu sẽ có thêm suspend ở đầu hàm, ta có thể thấy như bên dưới:

    suspend fun saveUUID(uuid: String) {
        dataStore.edit {
            it[PREF_UUID] = uuid
        }
    }

Đọc dữ liệu đã ghi từ Preferences DataStore

Preferences DataStore cung cấp phương thức DataStore.data để lấy dữ liệu ra và dữ liệu được lưu trữ dưới dạng một Flow. Ví dụ ở đây là chuỗi UUID thì dữ liệu phát ra sẽ có dạng Flow<String>. Hàm đọc dữ liệu sẽ có dạng như sau:

    // declare value for receive data
    lateinit var uuid: Flow<String>
    
    fun readUUID() {
        uuid = dataStore.data.map {
            it[PREF_UUID] ?: ""
        }
    }

Đến đây chúng ta chỉ mới đọc dữ liệu cần lấy từ DataStore và lưu trữ vào một biến uuid kiểu Flow<String>, để có thể sử dụng dữ liệu này ta cần phải sử dụng phương thức collect để lắng nghe các dữ liệu phát ra từ Flow<String> này. Có thể hiểu kiểu dữ liệu này là sự thay thế cho RxJava với cơ chế tương tự Observable và Observer, cách nhận dữ liệu có thể thấy như bên dưới:

        CoroutineScope(Dispatchers.Main).launch {
            uuid.collect { value ->
                if (value.isEmpty()) {
                    val newUUID = UUID.randomUUID().toString()
                    showToast("Not have UUID saved. Create new UUID ${newUUID} and save to data store")
                    //delay(5000)
                    saveUUID(newUUID)

                } else {
                    showToast("Read UUID from preference data store ${value}")
                }
            }
        }
    
        private fun showToast(s: String) {
            this.runOnUiThread {
                val toast = Toast.makeText(this, s, Toast.LENGTH_LONG)
                toast.setGravity(Gravity.CENTER, 0, 0)
                toast.show()
            }
        }

Phương thức uuid.collect là một hàm suspend nên cần được chạy từ một Coroutine Scope và lắng nghe dữ liệu thay đổi, mỗi khi dữ liệu có sự thay đổi nó sẽ tự động lắng nghe và cập nhật giá trị như kiểu LiveData ta thường biết. Ở đây nếu uuid chưa được tạo nó sẽ tạo ra một giá trị ngẫu nhiên và lưu vào Preferences DataStore đã khai báo trước đó qua hàm saveUUID, nếu đã có thì nó sẽ in ra Toast giữa màn hình giá tri của uuid. Kết quả có thể thấy qua 2 hình bên dưới

Đến đây ta đã hoàn thành việc đọc và ghi một giá trị sử dụng phương thức lưu trữ Preferences DataStore. Phần tiếp theo ta sẽ cùng tìm hiểu việc đọc và ghi dữ liệu sử dụng Proto DataStore.

Mã nguồn của dự án có thể tham khảo tại đây: https://github.com/hungan1409/ExampleDataStore.git