5 chiêu trò hacker thường dùng để đánh cắp dữ liệu

Trong thế giới số hiện nay, dữ liệu cá nhân và doanh nghiệp trở thành tài sản quý giá hơn bao giờ hết. Chính vì vậy, các hacker không ngừng nghĩ ra những thủ đoạn tinh vi nhằm chiếm đoạt thông tin. Việc hiểu rõ các phương thức tấn công phổ biến giúp chúng ta nâng cao cảnh giác và tự bảo vệ mình tốt hơn. Dưới đây là 5 chiêu trò hacker thường dùng để đánh cắp dữ liệu mà bất kỳ ai sử dụng Internet cũng nên biết.

1. Phishing – Giả mạo để lừa đảo

Phishing (tấn công giả mạo) là một trong những kỹ thuật đánh cắp dữ liệu phổ biến nhất. Hacker sẽ tạo ra các email, tin nhắn hoặc trang web giả mạo trông giống y hệt các tổ chức uy tín như ngân hàng, dịch vụ thanh toán trực tuyến hay mạng xã hội. Nạn nhân được dụ dỗ nhấp vào đường link và nhập thông tin cá nhân như mật khẩu, số thẻ tín dụng hoặc mã OTP.

Một số dạng phishing phổ biến:

Email giả mạo ngân hàng yêu cầu xác thực tài khoản.
Tin nhắn SMS với nội dung trúng thưởng hoặc thông báo bất thường.
Trang web giả yêu cầu đăng nhập hoặc thanh toán.

Cách phòng tránh: Luôn kiểm tra kỹ địa chỉ email, đường link và tránh cung cấp thông tin cá nhân trên các trang web lạ. Nếu nghi ngờ, hãy liên hệ trực tiếp với đơn vị chính thức qua kênh xác thực.

2. Malware – Phần mềm độc hại

Hacker thường cài đặt malware (phần mềm độc hại) vào thiết bị của nạn nhân để theo dõi hoạt động, ghi lại thao tác bàn phím (keylogger) hoặc mở cửa hậu (backdoor) cho các cuộc tấn công tiếp theo. Malware có thể xâm nhập thông qua:

Tệp đính kèm trong email.
Phần mềm tải từ trang web không đáng tin cậy.
Quảng cáo trực tuyến độc hại (malvertising).

Một khi malware được cài đặt, hacker có thể dễ dàng thu thập mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng hoặc thậm chí kiểm soát toàn bộ thiết bị.

Cách phòng tránh: Cài đặt phần mềm diệt virus uy tín, cập nhật hệ điều hành và phần mềm thường xuyên, tránh tải phần mềm từ nguồn không rõ ràng.

3. Social Engineering – Kỹ thuật khai thác lòng tin

Không phải lúc nào hacker cũng dùng công nghệ cao. Với social engineering (kỹ thuật xã hội), hacker khai thác sự tin tưởng, lòng tốt hoặc thiếu hiểu biết của con người để lấy cắp thông tin. Một số ví dụ:

Giả làm nhân viên IT yêu cầu người dùng cung cấp mật khẩu để "khắc phục sự cố".
Gọi điện giả làm ngân hàng yêu cầu xác thực thông tin cá nhân.
Dùng thông tin thu thập được trên mạng xã hội để lấy lòng tin rồi khai thác thêm dữ liệu.

Social engineering cực kỳ nguy hiểm bởi nó đánh vào yếu tố tâm lý, khiến nạn nhân chủ động cung cấp thông tin mà không nghi ngờ.

Cách phòng tránh: Luôn xác minh danh tính người liên hệ trước khi cung cấp thông tin nhạy cảm, đặc biệt là qua điện thoại hoặc email.

4. Man-in-the-Middle Attack – Tấn công xen giữa

Man-in-the-Middle (MitM) là hình thức tấn công trong đó hacker bí mật xen vào giữa quá trình giao tiếp giữa hai bên để nghe lén hoặc thay đổi dữ liệu. Ví dụ, khi bạn đăng nhập vào tài khoản ngân hàng qua Wi-Fi công cộng, hacker có thể chặn và đọc thông tin đăng nhập của bạn.

Các phương thức MitM phổ biến:

Giả mạo điểm truy cập Wi-Fi.
Chặn giao tiếp HTTPS bằng chứng chỉ giả.

Cách phòng tránh: Hạn chế sử dụng Wi-Fi công cộng cho các giao dịch nhạy cảm, sử dụng VPN để mã hóa dữ liệu khi cần truy cập mạng không an toàn.

5. Credential Stuffing – Tấn công bằng tài khoản đã bị lộ

Trong thời đại số, rất nhiều vụ rò rỉ dữ liệu lớn đã khiến hàng tỷ tài khoản người dùng bị lộ thông tin đăng nhập. Hacker tận dụng dữ liệu này để thực hiện credential stuffing, tức là dùng các cặp tài khoản/mật khẩu bị lộ để thử đăng nhập vào các dịch vụ khác. Bởi vì nhiều người thường sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản, nên khả năng thành công của phương pháp này khá cao.

Ví dụ: Nếu tài khoản email của bạn bị lộ, hacker có thể dùng thử cùng mật khẩu đó để truy cập Facebook, ngân hàng, hoặc các dịch vụ trực tuyến khác.

Cách phòng tránh:

Không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản.
Sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA) để tăng cường bảo mật.
Kiểm tra xem tài khoản của mình có từng bị rò rỉ hay chưa trên các trang như haveibeenpwned.com.